Τι συμβαίνει με την πυρασφάλεια στα σχολεία; | Συνάντηση με τα κεντρικά της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας
Έγινε ενημέρωση: 4 Οκτ 2023
Το πρόσφατο περιστατικό πτώσης ταβανιού στο δημοτικό σχολείο Βαρνάβα μας έδωσε το έναυσμα να εξετάσουμε την ασφάλεια των σχολείων του Δήμου μας εστιάζοντας την προσοχή μας σε ένα επί μέρους αλλά ιδιαίτερα κομβικό θέμα, την πυροπροστασία των σχολείων της περιοχής μας, του δήμου Μαραθώνα. Ένα ακόμα δεδομένο που μας κινητοποίησε για την έρευνα αυτή ήταν το γεγονός πως στη χώρα μας έχουμε την πολύ αρνητική τάση να βγάζουμε συμπεράσματα και πορίσματα για ατυχήματα και καταστροφές αφού πρώτα αυτά συμβούν.
Έτσι μετά από πλημμύρες, φωτιές και κάθε είδους καταστροφικά γεγονότα με τα οποία δυστυχώς τελευταία ερχόμαστε όλο και πιο συχνά αντιμέτωποι, συνειδητοποιούμε τα λάθη και τις αστοχίες που τα προκάλεσαν ή τα επιδείνωσαν. Αποφασίσαμε λοιπόν προληπτικά να ελέγξουμε την κατάσταση της πυρασφάλειας των σχολείων του Δήμου καθώς η νέα σχολική χρονιά έχει μόλις ξεκινήσει και οι μαθητές σταδιακά προσαρμόζονται στο νέο σχολικό έτος.
Η Πυρασφάλεια στα σχολεία
Προκειμένου να αντιληφθούμε τι σημαίνει πυρασφάλεια και ποια είναι η σημασία της απευθυνθήκαμε στην πλέον κατάλληλη υπηρεσία επί του ζητήματος αυτού, την πυροσβεστική.
Μετά από μία σειρά συναντήσεων με το Πυροσβεστική Υπηρεσία της Νέας Μάκρης και το Γραφείο Προληπτικής και Κατασταλτικής Πυρασφάλειας Ανατολικής Αττικής που λειτουργεί από την 1 η Μαρτίου 2023 με έδρα το Μαρκόπουλο στη δικαιοδοσία του οποίου ανήκει ο έλεγχος πιστοποιητικών πυρασφάλειας όλων των κτηρίων της Ανατολικής Αττικής επομένως και του Δήμου μας, αντλήσαμε ιδιαίτερα χρήσιμες πληροφορίες σχετικά με την πυρασφάλεια των σχολικών μονάδων από τον αναπληρωτή προϊστάμενο του γραφείου πυρασφάλειας Πυραγό Αναστάσιο Πατεράκη. Το πρώτο πράγμα που μας διευκρίνισαν ήταν η διάκριση της πυρασφάλειας σε παθητική και ενεργητική.
Παθητική Πυροπροστασία
Παθητική πυροπροστασία είναι το σύνολο των μέτρων που λαμβάνονται για την εξασφάλιση της έγκαιρης και ασφαλούς διαφυγής του κοινού από το κτίριο σε περίπτωση πυρκαγιάς, την αποφυγή κατάρρευσής του καθώς και την αποφυγή μετάδοσης αυτής σε άλλους χώρους ή άλλα κτίρια. Συγκεκριμένα ανάλογα το σκοπό που εξυπηρετεί ένα κτήριο και τον αριθμό των ανθρώπων που απασχολεί είναι αναγκαίο να πληροί ορισμένες κατασκευαστικές προϋποθέσεις. Για παράδειγμα να διαθέτει εξόδους διαφυγής, κατάλληλες σκάλες, συγκεκριμένα υλικά σε τοίχους, πόρτες και παράθυρα και ιδίως εάν είναι σχολείο να έχει τοποθετημένο τον λέβητα πετρελαίου που τυχόν έχει για θέρμανση σε ασφαλές σημείο για την αποφυγή τραγικών ατυχημάτων σε περίπτωση βλάβης του. Άξια αναφοράς είναι η επισήμανση των πυροσβεστών πως οι σιδεριές που συχνά τοποθετούνται στα παράθυρα σχολικών μονάδων για την προστασία των μαθητών συχνά μπορούν να αποβούν ιδιαίτερα επικίνδυνες σε καταστάσεις ανάγκης που η πυροσβεστική θα χρειαστεί να επέμβει από τα παράθυρα για να απεγκλωβίσει μαθητές αλλά και για να καταστείλει ενδεχόμενη πυρκαγιά.
Επιπλέον σε τυχόν παρεμβάσεις που γίνονται στο σχολικό κτήριο για την δημιουργία πρόσθετων αιθουσών ή την μετατροπή χώρων πρέπει να υπάρχει και σχετική επικαιροποίηση του παθητικού σχεδίου πυρασφάλειας. Ακόμα ιδιαίτερα ευαίσθητες σε θέματα παθητικής πυρασφάλειας είναι οι αίθουσες container. Είναι αναγκαίο επίσης να δίνεται ιδιαίτερη προσοχή σε περιπτώσεις που ο αριθμός των μαθητών αυξάνεται πολύ περισσότερο σε σχέση με τις προδιαγραφές του κτηρίου. Σε τέτοιες περιπτώσεις που συχνά απαντώνται στον Δήμο μας η πιο ασφαλής λύση είναι η κατασκευή νέων σχολείων.
Αρμόδια για την παθητική πυρασφάλεια των σχολείων είναι η πολεοδομία
Ενεργητική Πυροπροστασία
Πάμε τώρα στην ενεργητική πυροπροστασία. Η ενεργητική Πυροπροστασία αφορά τα μέσα πυροπροστασίας που εγκαθίστανται σε ένα κτίριο και τα οποία αποσκοπούν στην έγκαιρη ανίχνευση και προειδοποίηση για την έναρξη φωτιάς ή και την άμεση αντιμετώπισή της πριν αυτή καταστεί ανεξέλεγκτη. Η ενεργητική πυροπροστασία αφορά όλα εκείνα τα μέσα που ένα κτήριο διαθέτει για την προειδοποίηση του κινδύνου, και την καταστολή της φωτιάς όπως: button χειροκίνητης αναγγελίας πυρκαγιάς (χειροκίνητο σύστημα συναγερμού), πυροσβεστικές φωλιές, πυροσβεστήρες οροφής, συγκεκριμένο αριθμό φορητών πυροσβεστήρων με βάση τα τετραγωνικά του κτηρίου, σύστημα τοπικής κατάσβεσης, αυτόματο σύστημα πυρανίχνευσης, και αυτόματο σύστημα πυρόσβεσης. Το ενδιαφέρον με την ενεργητική πυρασφάλεια είναι πως αυτή διαπιστώνεται μέσω μιας μελέτης για την έκδοση της οποίας (άρα και την ύπαρξη των απαραίτητων συστημάτων που προαναφέρθηκαν) αρμόδιος είναι Δήμος. Αυτή η μελέτη μάλιστα φέρει την υπογραφή μηχανολόγου μηχανικού και η ύπαρξη και εφαρμογή της διαπιστώνεται από την αρμόδια υπηρεσία πυρασφάλειας της πυροσβεστικής σε τακτικούς-δειγματοληπτικούς και έκτακτους ελέγχους που αυτή διενεργεί. Όλα τα κτίρια εκπαίδευσης πρέπει να διαθέτουν Εγκεκριμένη Μελέτη (Ενεργητικής) Πυροπροστασίας από την Πυροσβεστική Υπηρεσία, να έχουν αντίγραφα αυτής (Μελέτη, σχέδια κατόψεων, τεχνικές περιγραφές και κόκκινο βιβλίο ελέγχου και συντήρησης μέσων ενεργητικής πυροπροστασίας) σε φυσικό αρχείο στον χώρο, για τυχόν ελέγχους από την Πυροσβεστική και βέβαια το πιο σημαντικό είναι όλα αυτά που προβλέπει η μελέτη να έχουν υλοποιηθεί, να έχουν δηλαδή τοποθετηθεί και να λειτουργούν, ώστε αν ποτέ χρειαστούν, να προστατεύσουν του χρήστες του κτιρίου.
Τα ενεργητικά μέσα πυροπροστασίας ορίζονται στην ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΙΚΗ ΔΙΑΤΑΞΗ ΥΠ’ ΑΡΙΘ. 16/2015 (ΦΕΚ 2326 τ. Β΄/29-10-2015) «Μέτρα και μέσα πυροπροστασίας εκπαιδευτηρίων» και συγκεκριμένα στο ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ΄ με τίτλο ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΠΥΡΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ, άρθρο 7. Η συγκεκριμένη διάταξη καθορίζει το είδος των συστημάτων ενεργητικής πυροπροστασίας που ένα σχολικό κτήριο πρέπει να διαθέτει ανάλογα με τους χώρους του (λεβητοστάσιο, κυλικείο, εργαστήριο) την έκτασή του, τον αριθμό των μαθητών και τυχόν ιδιαιτερότητες των προσώπων που βρίσκονται στο κτήριο (άτομα με ειδικές ανάγκες). Στο άρθρο 11 της ίδιας διάταξης καθορίζεται η αρμοδιότητα που έχει η πυροσβεστική αρχή για τον έλεγχο της τήρησης των μέτρων προστασίας με την παροχή κάθε δυνατής διευκόλυνσης από τους ιδιοκτήτες-εκμεταλλευτές-εργοδότες των εν λόγω χώρων. Σύμφωνα με το άρθρο 12 οι ιδιοκτήτες-εκμεταλλευτές εκπαιδευτηρίων στους οποίους έχει χορηγηθεί πιστοποιητικό πυροπροστασίας οφείλουν δύο (2) μήνες πριν από τη λήξη του, να υποβάλλουν αίτηση για την ανανέωσή του.
Η Πυρασφάλεια στα σχολεία Μαραθώνα - Στατιστικά
Τι συμβαίνει λοιπόν στα σχολεία του Δήμου Μαραθώνα; Από τα 27 συνολικά σχολεία για την ενεργητική πυροπροστασία των οποίων υπεύθυνος είναι ο Δήμος, σύμφωνα με την επίσημη ενημέρωση της πυροσβεστικής μόνο τα 14 έχουν σε ισχύ πιστοποιητικά ενεργητικής πυροπροστασίας. Σε επικοινωνία που είχαμε με τον αρμόδιο αντιδήμαρχο κύριο Γιάννη Μπούσουλα, ο ίδιος μας επιβεβαίωσε αυτούς τους αριθμούς ενημερώνοντάς μας επίσης πως βρίσκεται σε εξέλιξη διαγωνισμός του Δήμου προκειμένου να αποκτήσουν όλα τα σχολεία το σχετική μελέτη το συντομότερο δυνατόν. Μάλιστα απέδωσε τη καθυστέρηση στο γεγονός πως 3 διαγωνισμοί σχετικά με το θέμα αυτό έχουν κηρυχθεί άγονοι. Το μείζον ζήτημα είναι πως 13 σχολεία του Δήμου Μαραθώνα υποδέχθηκαν φέτος τους μαθητές τους χωρίς να διαθέτουν την πολύ σημαντική μελέτη πυρασφάλειας που διασφαλίζει ορισμένους στοιχειώδεις κανόνες ασφαλείας. Δεν θα θέλαμε να μείνουμε μόνο στο ποινικό σκέλος της υπόθεσης -αν και είναι πολύ σοβαρό καθώς κατά το πρόσφατο παρελθόν συγκεκριμένα το 2018 είχε παρέμβει ο Εισαγγελέας για ορισμένα σχολεία του Δήμου μας, αλλά να επεκταθούμε και στην ηθική υποχρέωση τήρησης των διαδικασιών σε έναν Δήμο που έχει βασανιστεί πολύ από την ολιγωρία των αρχών…
Αξίζει επίσης να επισημανθεί πως ορισμένα ιδιωτικά σχολεία της περιοχής δεν τηρούν τις απαραίτητες διαδικασίες με τις μελέτες πυρασφάλειας να έχουν λήξει.
Τι συμβαίνει λοιπόν στα σχολεία του Δήμου Μαραθώνα; Από τα 27 συνολικά σχολεία για την ενεργητική πυροπροστασία των οποίων υπεύθυνος είναι ο Δήμος, σύμφωνα με την επίσημη ενημέρωση της πυροσβεστικής μόνο τα 14 έχουν σε ισχύ πιστοποιητικά ενεργητικής πυροπροστασίας. Σε επικοινωνία που είχαμε με τον αρμόδιο αντιδήμαρχο κύριο Γιάννη Μπούσουλα, ο ίδιος μας επιβεβαίωσε αυτούς τους αριθμούς ενημερώνοντάς μας επίσης πως βρίσκεται σε εξέλιξη διαγωνισμός του Δήμου προκειμένου να αποκτήσουν όλα τα σχολεία το σχετική μελέτη το συντομότερο δυνατόν. Μάλιστα απέδωσε τη καθυστέρηση στο γεγονός πως 3 διαγωνισμοί σχετικά με το θέμα αυτό έχουν κηρυχθεί άγονοι. Το μείζον ζήτημα είναι πως 13 σχολεία του Δήμου Μαραθώνα υποδέχθηκαν φέτος τους μαθητές τους χωρίς να διαθέτουν την πολύ σημαντική μελέτη πυρασφάλειας που διασφαλίζει ορισμένους στοιχειώδεις κανόνες ασφαλείας. Δεν θα θέλαμε να μείνουμε μόνο στο ποινικό σκέλος της υπόθεσης -αν και είναι πολύ σοβαρό καθώς κατά το πρόσφατο παρελθόν συγκεκριμένα το 2018 είχε παρέμβει ο Εισαγγελέας για ορισμένα σχολεία του Δήμου μας, αλλά να επεκταθούμε και στην ηθική υποχρέωση τήρησης των διαδικασιών σε έναν Δήμο που έχει βασανιστεί πολύ από την ολιγωρία των αρχών…
Πέρα από τα ζητήματα πυρασφάλειας των σχολείων τα οποία προσπαθήσαμε να αναδείξουμε στο συγκεκριμένο άρθρο, πολύ σημαντική όπως μας επισήμαναν και οι πυροσβέστες είναι η ενημέρωση των πολιτών γύρω από ζητήματα πυρασφάλειας με ειδικά σεμινάρια και ασκήσεις που καλό θα ήταν να διοργανωθούν στο μέλλον.
Ανδρέας Χριστόπουλος
Φοιτητής Νομικής
Ευχαριστούμε την Πυροσβεστική Υπηρεσία για το χρόνο που μας αφιέρωσε και τις πολύτιμες γνώσεις που μας παρείχε.
Λεπτομέρειες νομοθετικού πλαισίου για την πυρασφάλεια των σχολείων
Τα κτίρια με χρήση εκπαιδευτήρια που έχουν ημερομηνία αίτησης οικοδομικής άδειας έως τις17/3/1989 πρέπει να διαθέτουν εγκεκριμένη μελέτη πυρασφάλειας με την Πυροσβεστική Διάταξη 16/2015 (ΦΕΚ 2326 τ. Β΄/ 29-10-2015) ή αν διέθεταν έκθεση επιθεώρησης χωρίς να έχουν τροποποιηθεί οι χώροι που είχαν μελετηθεί στην εν λόγω μελέτη.
Τα κτίρια με χρήση εκπαιδευτήρια με ημερομηνία αίτησης οικοδομικής άδειας από τις 18/3/1989 έως και 6/8/2018 πρέπει να διαθέτουν τεύχος Μελέτης Ενεργητικής Πυροπροστασίας που εξετάζεται και εγκρίνεται από την Πυροσβεστική Υπηρεσία και τεύχος Μελέτης Παθητικής Πυροπροστασίας που εξετάζεται από την Πολεοδομία και μελετάται σύμφωνα με στο Προεδρικό Διάταγμα 71/1988 και πιο συγκεκριμένα με τις Γενικές Διατάξεις και το Άρθρο 7 «Εκπαιδευτήρια» και τέλος τα κτίρια με χρήση εκπαιδευτήρια με ημερομηνία αίτησης οικοδομικής άδειας μετά τις 7/8/2018 πάλι διαθέτουν τεύχος Μελέτης Ενεργητικής Πυροπροστασίας που εξετάζεται και εγκρίνεται από την Πυροσβεστική Υπηρεσία και τεύχος Μελέτης Παθητικής Πυροπροστασίας που εξετάζεται από την Πολεοδομία και μελετάται σύμφωνα με στο Προεδρικό Διάταγμα 41/2018 (ΦΕΚ τ.Α΄80/7-5-2018) και συγκεκριμένα με τις Γενικές Διατάξεις και το Άρθρο 4 «Εκπαίδευση».
Όλα τα κτίρια εκπαίδευσης πρέπει να διαθέτουν Εγκεκριμένη Μελέτη (Ενεργητικής) Πυροπροστασίας από την Πυροσβεστική Υπηρεσία, να διαθέτουν αντίγραφα αυτής (Μελέτη, σχέδια κατόψεων, τεχνικές περιγραφές και κόκκινο βιβλίο ελέγχου και συντήρησης μέσων ενεργητικής πυροπροστασίας) σε φυσικό αρχείο στον χώρο προς έλεγχο από την Πυροσβεστική και βέβαια το ποιο σημαντικό είναι όλα αυτά που προβλέπει η μελέτη να έχουν υλοποιηθεί, να έχουν δηλαδή τοποθετηθεί και να λειτουργούν καλός, ώστε αν ποτέ χρειαστούν, να προστατεύσουν του χρήστες του κτιρίου.
Οι μελέτες αυτές συντάσσονται από μηχανολόγους μηχανικούς και ελέγχονται-εγκρίνονται από Αξιωματικούς του Πυροσβεστικού Σώματος.Τα αρμόδια όργανα του Πυροσβεστικού Σώματος διενεργούν τακτικούς
-δειγματοληπτικούς και έκτακτους ελέγχους για την εξέταση της ορθής εφαρμογής της ισχύουσας νομοθεσίας πυροπροστασίας, την διαπίστωση ύπαρξης, συντήρησης και καλής λειτουργίας των επιβληθέντων μέτρων και μέσων πυροπροστασίας. Η 13 Πυροσβεστική Διάταξη του 2021 κατ’ εφαρμογή του ν.4662/2020 έφερε εξελίξεις στην λειτουργία των γραφείων Προληπτικής και Κατασταλτικής Πυρασφάλειας και της επικοινωνίας τους με τους πολίτες με γνώμονα την απλούστευση των διαδικασιών ελέγχου και έκδοσης διοικητικών πράξεων πυροπροστασίας σε επιχειρήσεις-εγκαταστάσεις και της ταχύτερης εξυπηρέτησης των πολιτών καθώς όλες οι διαδικασίες που αφορούν τις εν λόγω υπηρεσίες πραγματοποιούνται αποκλειστικά μέσα από το πληροφοριακό σύστημα e-adeies.
Όσον αφορά λοιπόν τα σχολεία σύμφωνα με την παραπάνω Πυροσβεστική Διάταξη τα δημόσια εκπαιδευτήρια που δεν ανήκουν σε κατηγορία υψηλού κινδύνου όπως αυτή προκύπτει από τους σχετικούς πίνακες του Παραρτήματος Δ αυτής, δεν υποχρεούνται σε έκδοση πιστοποιητικού (ενεργητικής) πυροπροστασίας αλλά σίγουρα όμως θα πρέπει να διαθέτουν Εγκεκριμένη Μελέτη (Ενεργητικής) Πυροπροστασίας, την οποία και θα πρέπει να αναρτήσουν για αρχειοθέτηση στο e-adeies σε περίπτωση που διαθέτουν εγκεκριμένη μελέτη ή να την αναρτήσουν για έγκριση σε περίπτωση που δεν διαθέτουν.