Η παιχνιδιάρικη αλεπού μας
Έγινε ενημέρωση: 14 Δεκ 2020
Η αλεπού (Vulpes) είναι θηλαστικό που ανήκει στην οικογένεια Κυνίδες. Είναι συγγενής του τσακαλιού, του λύκου και του σκύλου. Εξωτερικά μοιάζει λίγο με τον σκύλο, αλλά η ουρά της είναι πολύ πιο φουντωτή, το τρίχωμά της είναι πιο πυκνό και το ρύγχος της μυτερό. Η μεγαλύτερη σε διαστάσεις αλεπού είναι η κόκκινη αλεπού, η οποία φτάνει σε μήκος έως και τα 90 εκατοστά και ζυγίζει 7-10 κιλά.
Ένα εντυπωσιακό χαρακτηριστικό της είναι ότι η ουρά της είναι μεγαλύτερη συγκριτικά με το σώμα της, φτάνει δηλαδή σε μήκος έως και τα 60 εκατοστά. Στα είδη αλεπούδων που έχουν κοντά και λεπτά πόδια η ουρά χρησιμεύει και σαν μέσο ισορροπίας. Επίσης, μερικά είδη έχουν μεγάλα νύχια τα οποία τους επιτρέπουν να σκαρφαλώνουν σε δέντρα και απρόσιτα σημεία.
Η αλεπού είναι παμφάγο είδος. Καταναλώνει τρωκτικά, λαγούς, κουνέλια, ερπετά, αμφίβια, χόρτα, μούρα, ενώ δείχνει ιδιαίτερη προτίμηση σε καρπούς (φρούτα), ψάρια, πτηνά, αυγά, σκαθάρια, έντομα και όλα σχεδόν τα είδη μικρών ζώων. Κατά μέσο όρο καταναλώνει 1 κιλό τροφής την ημέρα. Μια ιδιαίτερη συνήθεια που έχει είναι να θάβει (συνήθως με φύλλα, χώμα ή χιόνι) τα υπολείμματα τροφής της όταν έχει περίσσευμα, για να τα φάει αργότερα.
Το κυνήγι
Αξίζει να σημειωθεί ότι η αλεπού χρησιμοποιεί το μαγνητικό πεδίο για να κυνηγήσει. Το μαγνητικό πεδίο το χρησιμοποιούν και άλλα ζώα (πουλιά, χελώνες, καρχαρίες κ.ά.) αλλά η αλεπού είναι η μόνη μέχρι στιγμής που μπορεί και την εφαρμόζει στο κυνήγι της λείας της. Σύμφωνα με μελέτη του «New Scientist», η αλεπού βλέπει το μαγνητικό πεδίο σαν «δακτύλιο σκιάς» στα μάτια της, που σκουραίνει όσο πλησιάζει στον μαγνητικό βορρά. Όταν η μαγνητική σκιά εναρμονιστεί με τον ήχο που βγάζει η λεία, τότε ξέρει η αλεπού ότι είναι ώρα για εφόρμηση και εδώ να σημειωθεί ότι μπορεί να τρέξει έως 72 χλμ την ώρα!!
Η αλεπού είναι μοναχικό είδος αντιθέτως με τα ξαδέλφια της που ζουν σε αγέλες.
Η οικογένειά της
Κατά την περίοδο της αναπαραγωγής το θηλυκό σκάβει μία φωλιά με δαιδαλώδεις διαδρόμους μέσα σε μία περιοχή η οποία ανήκει σε ένα συγκεκριμένο αρσενικό. Η κυοφορία της διαρκεί 51-53 ημέρες και γεννιούνται κατά μέσο όρο 6 μικρά, τα οποία τις πρώτες 2 εβδομάδες είναι τυφλά. Καθημερινά η αλεπού διανύει αποστάσεις για να ταΐσει τα μικρά της και κάθε φορά που γυρίζει στην φωλιά της ακολουθεί διαφορετικό δρόμο. Συγκεκριμένα, στην Ελλάδα, η κόκκινη αλεπού είναι εξαιρετικά δραστήρια τον Μάιο, όταν μεγαλώνει τα μικρά της. Τότε υπάρχει μεγαλύτερη πιθανότητα να κυκλοφορεί ακόμα και την ημέρα, κάνοντας επισκέψεις και σε κατοικίσιμες περιοχές.
Στην ηλικία των 2 μηνών, τα μικρά βγαίνουν από την φωλιά και αρχίζουν να παίζουν με την μητέρα τους και μεταξύ τους. Η κύρια αιτία θνησιμότητας των αλεπούδων στα πρώτα χρόνια της ζωής τους είναι τα αυτοκίνητα.
Η επικοινωνία της
Η αλεπού έχει 40 διαφορετικές κραυγές, μερικές απο τις οποίες είναι: η κραυγή συναγερμού για να προειδοποιήσει τα μικρά της ή άλλες αλεπούδες ότι υπάρχει κίνδυνος κοντά, η κραυγή αναπαραγωγής, η κραυγή κατά την ώρα τσακωμού ή παιχνιδιού, η κραυγή λύπης κλπ.. Κατά την διάρκεια της νύχτας στην περιοχή του Μαραθώνα υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να ακουστούν αυτές οι κραυγές.
Ενδιαφέρουσα είδη αλεπούς
Η κόκκινη αλεπού μετρά τη μεγαλύτερη γεωγραφική εξάπλωση από κάθε άλλο είδος σαρκοφάγου, και είναι το είδος που συναντάμε στο δήμο του Μαραθώνα.
Η μικρότερη αλεπού ζει στην Έρημο Σαχάρα, έχει επιμηκυμένα αυτιά και γούνα σε κρεμ απόχρωση και κοιμάται καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας, για να προστατευτεί από τον καυτό ήλιο. Τα επιμηκυμένα αυτιά της την βοηθάνε να ρυθμίζει τη θερμοκρασία του σώματός της και η γούνα στις πατούσες της, τη βοηθάει να περπατάει στην καυτή άμμο.
Μερικά είδη αλεπούδων όπως η λεγόμενη Νησιωτική αλεπού, κατατάσσονται στα απειλούμενα είδη λόγω της μειωμένης προσαρμοστικότητάς τους και αναπαραγωγής.
Η Αρκτική αλεπού αντέχει σε θερμοκρασίες έως και -50°C!
Η αλεπού μπορεί να επιτεθεί σε άνθρωπο;
Η αλεπού φοβάται τον άνθρωπο και είναι σπάνιο να του επιτεθεί. Στις περισσότερες περιπτώσεις όταν η αλεπού εξοικειωθεί με τον άνθρωπο, αρχίζει να του δείχνει εμπιστοσύνη και φιλική παιχνιδιάρικη συμπεριφορά όπως αυτή του σκύλου.
Τα τελευταία χρόνια μάλιστα, ορισμένα είδη αλεπούδων έχουν εμφανιστεί στα προάστια ή ακόμα και στα κέντρα αρκετών πόλεων, μεταξύ των οποίων και σε αστικές περιοχές της Αθήνας, και φαίνεται να έχουν προσαρμοστεί επιτυχώς στην ανθρώπινη παρουσία.
Σε μερικά κράτη τα δύο είδη αλεπούς τα οποία μπορούν να θεωρηθούν ως κατοικίδια είναι η Ασημένια αλεπού και η Αλεπού Φενέκ (Αλεπού της Σαχάρας).
Εξαιτίας της συνήθειας της αλεπούς να ζει κοντά στα χωριά, έχει συνδεθεί με πολλές ιστορίες και παραμύθια πολλών πολιτισμών. Είναι επίσης γνωστή και δημοφιλής για την μεγάλη της πονηριά, σε τέτοιο βαθμό ώστε να υπάρχει διεθνώς η χαρακτηριστική φράση «Είναι πονηρός σαν αλεπού».
Επιτρέπεται το κυνήγι της αλεπούς;
Το κυνήγι τις αλεπούς, αν και κατά την άποψή μου δεν θα έπρεπε, επιτρέπεται σε συγκεκριμένες περιοχές και ορισμένη χρονική περίοδο, τα οποία αναγράφονται στο οδηγός του πολίτη.
Δεν υπάρχει λόγος θανάτωσης αλεπούδων όσο αφορά την μετάδοση της λύσσας γιατί γίνονται εναέριοι εμβολιασμοί για την αποφυγή της μετάδοσης της. Συγκεκριμένα, το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων διενεργεί από τα μέσα Μαΐου 2020 εκστρατεία από αέρος εμβολιασμού κατά της λύσσας των άγριων ζώων, με τη ρίψη δολωμάτων που περιέχουν εμβόλιο με ζωντανό εξασθενημένο ιό της λύσσας. Οι ρίψεις εστιάζονται σε μη κατοικημένες περιοχές, στις Περιφερειακές Ενότητες Θεσσαλονίκης, Χαλκιδικής, Κιλκίς, Σερρών, Πέλλας, Ημαθίας, Πιερίας, Κοζάνης, Γρεβενών, Καστοριάς, Φλώρινας, Ιωαννίνων, Λάρισας, Τρικάλων, Καρδίτσας, Άρτας, Ροδόπης, Ξάνθης, Έβρου (εκτός Σαμοθράκης), Καβάλας (εκτός Θάσου), Δράμας, καθώς και περιοχές των Π.Ε. Αιτωλοακαρνανίας, Πρέβεζας και Ευρυτανίας.
Να θυμόμαστε ότι η αλεπού μπορεί να καθιστά απειλή σε κτηνοτρόφους και πτηνοτρόφους γιατί επιτίθεται στα κοπάδια τους αλλά αντίθετα για τους καλλιεργητές θεωρείται σύμμαχος καθώς μειώνει τον πληθυσμό των ποντικιών και αρουραίων.
Τι κάνουμε αν συναντήσουμε αλεπού;
Αν συναντήσουμε μια αλεπού δεν ξεχνάμε ότι πρόκειται για ένα άγριο ζώο. Δεν πρέπει να την ταιζουμε ή να την ποτίζουμε καθώς η εξοικείωση με τον άνθρωπο μόνο κακό θα της κάνει. Σε περίπτωση που έχουμε βγει με τον σκύλο μας βόλτα, μαζεύουμε το ζωάκι μας με το λουρί και απομακρυνόμαστε, καθώς υπάρχει πιθανότητα η αλεπού να είναι φορέας λύσσας.
Αν είμαστε με το αυτοκίνητο, ειδικά τις βραδινές ώρες στις περιοχές της Πεντέλης, Γραμματικού είτε του Φράγματος Μαραθώνα καλό θα ήταν να είμαστε προσεκτικοί καθώς η αλεπού που κυκλοφορεί κυρίως βραδινές ώρες τυφλώνεται από τα φώτα του οχήματος και υπάρχει κίνδυνος ατυχήματος.
Η αλεπού είναι ένα πολύ όμορφο και ωφέλιμο ζώο της Ελληνικής πανίδας και θα πρέπει να βοηθήσουμε ώστε να μην βρεθεί στη λίστα των απειλούμενων προς εξαφάνιση ειδών!!!
Κασσάνδρα Κουσούλη
Γεωπόνος
Πηγές: eody.gov.gr / wikipedia.org/ newsbeast.gr
Ευχαριστούμε το Δασαρχείο Καπανδριτίου για τις πληροφορίες Φωτογραφία εξωφύλλου: cutewildlife018
Comments