Πεζοπορώντας γύρω από τη Λίμνη του Μαραθώνα! | Μαραθώνια Μονοπάτια
Έγινε ενημέρωση: 6 Αυγ 2023
Ρωτούσα φίλους πεζοπόρους αν είχαν κυκλώσει πεζοπορικά την Τεχνητή Λίμνη του Μαραθώνα κι όλοι μου λέγανε πως έχουν πάει ως ένα σημείο κι ότι μετά δεν υπήρχε διαδρομή σύνδεσης για να συνεχίσουν. Ήταν ένα στοίχημα για τους πεζοπόρους των Μαραθώνιων Μονοπατιών να ολοκληρώσουν τη διαδρομή!
Προς το τέλος Σεπτεμβρίου του 2020 αυτό το όνειρο έγινε πραγματικότητα. Μια ομάδα 8 ατόμων, τέσσερεις εκ των οποίων εκκολαπτόμενοι Συνοδοί Βουνού, δώσαμε ως σημείο συνάντησης το βυζαντινό εκκλησάκι της Αγίας Παρασκευής, δίπλα στο χώρο του Πέτρινου Θεάτρου του Καλεντζίου Μαραθώνα. Αφού σταθμεύσαμε κάτω από τον ίσκιο της χιλιόχρονης βελανιδιάς, πήραμε τον κατηφορικό χωματόδρομο.
Τα χνάρια του παλαιού οικισμού του Καλεντζίου, που εγκαταλείφθηκε υποχρεωτικά με τη δημιουργία της λίμνης, είναι εμφανή πίσω από την εκκλησία. Σπασμένα κεραμίδια, ίχνη θεμελίων, ερειπωμένα κτίρια που κάποια μέρη των τοίχων τους στέκουν όρθια ενάντια στο χρόνο και τη φθορά, πνιγμένα στη βλάστηση.
Γρήγορα φτάνουμε στον πρώτο χείμαρρο. Το πηγαίο του νερό σχηματίζει ένα δυσδιάκριτο ρυάκι που χάνεται προς το μέρος της λίμνης. Ο δρόμος γίνεται ανηφορικός ως το σημείο που οι πρώτες εικόνες της λίμνης φτάνουν στα μάτια μας.
Οι φωτογραφικές μηχανές και τα κινητά ξεκινούν το έργο τους, ανάμεσα σε φωνές χαράς κι ενθουσιασμού. Το υδάτινο στοιχείο πάντα μαγεύει τους ανθρώπους. Δεκάδες ομαδικές και selfies φωτογραφίες, καθώς και φωτογραφίες τοπίου, αποτυπώνονται και αποθηκεύονται μέσα σε λίγα λεπτά. Η φωνή του αρχηγού, ακούγεται παράταιρη μέσα στα επιφωνήματα, «ξεκινάμε».
Βλέπουμε πλέον τη λίμνη συνεχώς αριστερά μας, καθώς περπατάμε δίπλα σε ελαιώνες και θαμνώδεις εκτάσεις.
Κατηφορικό αυτό το κομμάτι, ως τον επόμενο χείμαρρο. Περνάμε την στεγνή κοίτη του, κάτω από τη σκιά των πλατανιών και της μοναχικής καρυδιάς που στέκει αγέρωχη, ψηλότερα, δίπλα στο χωματόδρομο.
Γίνε μέλος στην fb ομάδα Μαραθώνια Μονοπάτια και θα ενημερώνεσαι για τις πεζοπορίες που οργανώνονται
Εδώ ξεκινά ο μεγάλος και απαιτητικός ανήφορος της διαδρομής. Τα μπατόν ξεδιπλώνονται και πιάνουν δουλειά. Σε 560μ. φτάνουμε στο υψηλότερο σημείο της διαδρομής (300μ.), έχοντας καλύψει 70μ. υψομετρική. Τα λίγα πεύκα που έχουν απομείνει είναι όαση δροσιάς στην ηλιόλουστη διαδρομή. Έχουμε φτάσει πλέον στο μέρος που η λίμνη και το φράγμα απλώνονται μπροστά μας. Η Πεντέλη κι η Πάρνηθα, είναι στο οπτικό μας πεδίο. Νέες φωτογραφίες και επιφωνήματα χαράς. Το τοπίο μοιάζει σαν πίνακας ζωγραφικής.
Ο μικρός παράδεισος των Ραθών
Κατηφορίζουμε ξανά. Επόμενος προορισμός οι Ράθες Καπανδριτίου κι η ρεματιά του Βαρνάβα. Ώριμα κατάμαυρα βατόμουρα μας γλυκαίνουν και γεμίζουν γεύση το στόμα μας. Σαν μικρά παιδιά δεν σταματάμε να τα μαζεύουμε, παρά τα τσιμπήματα των κοφτερών αγκαθιών τους. Μέσα στην ησυχία και στον ελαφρύ ήχο του αέρα, ξαφνικά ακούγεται κελάρυσμα νερού. Ένας κάθετος κοκκινόβραχος και μια μακριά γραμμή από ψηλά πλατάνια εμφανίζεται μπροστά μας.
Κάτω από τα σκιερά πλατάνια τρέχει αέναα το κρυστάλλινο πηγαίο νερό της ρεματιάς του Βαρνάβα, σχηματίζοντας μικρές βάθρες και καταρρακτάκια στη διαδρομή του προς τη λίμνη του Μαραθώνα. Περνάμε μέσα στο νερό, δοκιμάζοντας την αδιαβροχοποίηση των παπουτσιών μας, πλατσουρίζοντας σαν να είμαστε παιδιά, ενώ δεκάδες λιβελούλες μας περιτριγυρίζουν με τα υπέροχα χρώματά τους.
Στις βάθρες μικρά ψάρια, μέσα στα διάφανα νερά, δημιουργούν την αίσθηση πολλών συνεχόμενων ενυδρείων. Ο μικρός παράδεισος των Ραθών είναι αναπάντεχος, για όποιον έρχεται για πρώτη φορά σ’ επαφή μαζί του.
Το εξωκλήσι της Αγίας Άννας και η εκκλησίτσα της Παναγιάς Μεσοσπορίτισσας
Ανηφορίζουμε ξανά μέσα σ’ ένα πευκόφυτο μέρος με προορισμό το εξωκλήσι της Αγίας Άννας Καπανδριτίου. Χτισμένο πάνω σε περιοχή αρχαιολογικού ενδιαφέροντος, το ξωκλήσι είναι σημείο ξεκούρασης, με τα σκιερά δέντρα και τα πεζούλια του. Από το ιερό του φαίνονται στο βάθος οι όχθες της λίμνης.
Αφού πήραμε τις ανάσες μας, ανάψαμε κι ένα κερί στον Θεό που ο καθένας μας πιστεύει, βάλαμε ξανά τα σακίδια στη πλάτη μας και ξεκινήσαμε. Χαμένο μέσα στη βλάστηση το μικρό μονοπάτι θα μας βγάλει στο μελισσοκομείο. Περνώντας σε ασφαλή απόσταση από τις δεκάδες κυψέλες, θα πάρουμε τη διαδρομή προς την εκκλησία της Παναγίας της Μεσοσπορίτισσας.
Περιτριγυρισμένο από ψηλά δέντρα το εκκλησάκι, πάνω από τις όχθες της λίμνης, προσφέρει υπέροχη θέα στον πεζοπόρο και ταυτόχρονα πόσιμο νερό, από την κρήνη που βρίσκεται στον περίβολό της. Έξω από τον ναό το τεράστιο μαρμάρινο τραπέζι με τα σκαλίσματά του, σε μεταφέρει σε Ρωμαϊκή έπαυλη, γυρίζοντας πίσω τον χρόνο.
Ο κάμπος του Καπανδριτίου και των Αφιδνών
Από εδώ και πέρα η διαδρομή περνά μέσα από ελαιώνες, αμπελώνες και συκεώνες. Είμαστε στον κάμπο του Καπανδριτίου και των Αφιδνών.
Οι οργανωμένοι αμπελώνες που ανήκουν σε μεγάλη οινοποιία της περιοχής, φτάνουν ως τις όχθες της λίμνης. Στα κλήματα λίγα τσαμπάκια με ρόγες μετρημένες στα δάκτυλα των δύο χεριών, σου λένε ότι ο τρύγος έχει ήδη ολοκληρωθεί.
Κατέβασε την εφαρμογή We Love Marathon για να βρεις όλες τις διαθέσιμες δραστηριότητες της περιοχής
Τα παραδοσιακά τοπικά αμπέλια, ατρύγητα ακόμα, στέκουν φορτωμένα με τα χρυσοκίτρινα σταφύλια τους. Οι συκιές στου συκεώνες, γεμάτες ακόμα με σύκα μεγάλα σαν αχλάδια, περιμένουν την συγκομιδή τους.
Αφού περάσουμε τη μικρή φάρμα κι ακούσουμε τις φωνές από τις χήνες και τους σκύλους φύλακες, θα βρεθούμε κάτω από την ίσκιο της μεγάλης βελανιδιάς που στέκει αγέρωχα στον κάμπο, πριν καταλήξουμε στο ξωκλήσι των Αγίων Σαράντα με το χαρακτηριστικό μαρμάρινο κολονάκι, που κάποτε οι περαστικοί έδεναν το υποζύγιά τους.
Το Υδραγωγείο της Υλίκης
Συνεχίζουμε τη διαδρομή μας, με πορεία προς τον λόφο Κοτρώνι, που στην κορυφή του δεσπόζει η εκκλησία της Ζωοδόχου Πηγής και τα ερείπια του ανασκαπτόμενου από την Αρχαιολογική Υπηρεσία Μυκηναϊκού φρουρίου. Ο λόφος στέκει στη μέση του κάμπου κι από την κορυφή του μπορείς να παρατηρήσεις ότι υπάρχει σε απόσταση χιλιομέτρων. Ευτυχώς σήμερα δεν θ’ ανέβουμε στην κορυφή του, αλλά θ’ ακολουθήσουμε το καλά κρυμμένο μονοπάτι. Στα GPS φαίνεται το ίχνος του, στο οπτικό μας πεδίο δεν υπάρχει. Περνάμε μέσα από τον χορταριασμένο ελαιώνα, παραμερίζουμε τα κλαδιά από τα πουρνάρια και τα μικρά πεύκα κι ως δια μαγείας το μονοπάτι ξεκινά. Κινείται σαν φίδι ανάμεσα σε δένδρα, θάμνους και βράχια και τελικά μας μεταφέρει σ’ ένα νέο πεντακάθαρο μονοπάτι που θα μας οδηγήσει στο Υδραγωγείο της Υλίκης, το κανάλι δηλαδή που φέρνει το νερό από τον Μόρνο, μέσω της λίμνης Υλίκης στη λίμνη του Μαραθώνα.
Καλυμμένο από θεόρατα πλατάνια το κανάλι, μεταφέρει χιλιάδες κυβικά πόσιμου νερού στη λίμνη του Μαραθώνα. Περνάμε τη μικρή γέφυρα και ξαποσταίνουμε στο πεζούλι της και στα γύρω πρανή. Είμαστε περίπου στη μέση της διαδρομής. Ξεκούραση και φαγητό κάτω από τα σκιερά πλατάνια, δίπλα στο βουερό ποτάμι. Δεν πιστεύουμε στα μάτια μας, ότι υπάρχει αυτό το μέρος, που δεν φαίνεται σε κανένα χάρτη.
Γνωρίζουμε ότι έχουμε ακόμη μεγάλη απόσταση να διανύσουμε, αλλά δεν μας κάνει η καρδιά να φύγουμε. Ο άχαρος ρόλος του αρχηγού είναι να δίνει το πρόσταγμα της εκκίνησης. Τα σακίδια φαίνονται ελαφρύτερα. Έχουμε καταναλώσει μεγάλο μέρος του νερού μας και των τροφών που είχαμε μαζί μας. Το ίχνος του μονοπατιού χάνεται μέσα στη χαμηλή βλάστηση με τις φτέρες που φυτρώνουν κάτω από τα πλατάνια. Περπατάμε δίπλα στο κανάλι έως ότου αναγκαστικά περνάμε τη γεφύρωση πάνω από το κανάλι αποστράγγισης και βγαίνουμε στα λιβάδια στην εξοχή του Αγίου Στεφάνου.
Η περίφραξη της λίμνης δεν μας επιτρέπει να κινηθούμε προς τον προορισμό μας. Χρειαζόμαστε πέρασμα. Μπαίνουμε στην κοίτη ενός ξεροπόταμου. Πανύψηλα πεύκα και πλατάνια κρύβουν την ύπαρξή του. Παντού πεσμένα κλαδιά και βάτα, δυσκολεύουν το πέρασμά μας. Πάντα όμως υπάρχει ίχνος μονοπατιού, από τα περάσματα των ζώων. Το ακολουθούμε, ανηφορίζουμε για λίγο και βγαίνουμε σ’ ένα μεγάλο περιβόλι. Ακολουθούμε το χωματόδρομο στην άκρη του ως εκεί που χάνεται μέσα στα δένδρα. Μπαίνουμε πάλι σε μονοπάτι και χανόμαστε στη βλάστηση. Ξαφνικά οι όχθες της λίμνης εμφανίζονται μπροστά μας. Είμαστε ένα βήμα πριν τον παραλίμνιο δρόμο. Έχουμε όμως να ξεπεράσουμε ένα ακόμη εμπόδιο. Πρέπει να περπατήσουμε πάνω σε ένα κορμό δέντρου, που γεφυρώνει το ρέμα που κατεβαίνει από τον Άγιο Στέφανο. Ισορροπία πάνω από το νερό, ωραία πρωτόγνωρη εμπειρία που ανεβάζει την αδρεναλίνη.
Είμαστε πλέον στον παραλίμνιο χωματόδρομο. Η λίμνη απλώνεται αριστερά μας. Σμήνη πουλιών κολυμπούν στα νερά της. Φωνές πουλιών ακούγονται μέσα από τους καλαμώνες. Μια απόλυτα προστατευόμενη περιοχή για την χλωρίδα και την πανίδα που αναπτύσσεται και ζει σ’ αυτήν. Τα γαλαζοπράσινα νερά της λίμνης μας συνοδεύουν σε κάθε μας βήμα. Οι κάμερες αποτυπώνουν όμορφες εικόνες, ενθύμια μιας μοναδικής διαδρομής.
Όσο πλησιάζουμε προς τις εγκαταστάσεις της ΕΥΔΑΠ η επαφή με τη λίμνη γίνεται πιο άμεση. Οι καλαμώνες λιγοστεύουν και η θέα της λίμνης και του φράγματος μεγαλώνει.
Ο Υδατόπυργος της λίμνης Μαραθώνα
Μικρές εσοχές με σμαραγδένια νερά, βράχια που ξεπροβάλουν μέσα από το νερό και δένδρα που καθρεφτίζονται στην ακίνητη επιφάνεια της λίμνης. Σε μια στροφή εμφανίζεται ο Υδατόπυργος της λίμνης, αυτός ο «περίεργος» πύργος που η βάση του χάνεται μέσα στο νερό.
Αυτός ο ειδικός πύργος υδροληψίας κατασκευάστηκε, εφοδιασμένος με θύρες εισροής του νερού σε διαφορετικά επίπεδα, έτσι ώστε να κανονίζεται το βάθος από το οποίο λαμβάνεται νερό ανάλογα με την κάθε εποχή. Το νερό μέσω της σήραγγας του Μπογιατιού, περνάει κάτω από τη σύμπτυξη του Πεντελικού όρους με την Πάρνηθα, πριν καταλήξει στην Αθήνα. Σήμερα, λόγω της εγγύτητάς του με την Αθήνα, ο ταμιευτήρας του Μαραθώνα λειτουργεί ως βοηθητική πηγή υδροληψίας σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης.
Η είσοδος σ’ αυτό το κομμάτι της λίμνης γίνεται μόνο με άδεια από τη Διεύθυνση Δημοσίων Σχέσεων της ΕΥΔΑΠ, γι’ αυτό και υπάρχουν κλειστές πόρτες, που ανοίγουν από τους φύλακες του χώρου μόνο αφού πάρει κάποιος την ανάλογη άδεια.
Αφήνουμε λοιπόν πίσω μας τον Υδατόπυργο. Κινούμαστε πλέον σε ασφάλτινο δρόμο και κατηφορίζουμε προς το Φράγμα.
Το μοναδικό φράγμα στον κόσμο επενδυμένο με Πεντελικό μάρμαρο. Ένα κόσμημα για την περιοχή του Μαραθώνα κι ένα τεχνολογικό θαύμα για την εποχή που κατασκευάστηκε.
Περνάμε πάνω από τη γέφυρα του φράγματος κοιτώντας πότε αριστερά μας την λίμνη σε όλο της το μεγαλείο και πότε κάτω δεξιά μας, προς το αντίγραφο του Θησαυρού των Δελφών και το φαράγγι της Οινόης.
Περπατάμε με ασφάλεια στο νεοκατασκευασμένο πεζόδρομο. Πολύχρωμες πικροδάφνες απορροφούν την σκέψη μας από τ’ αυτοκίνητα που κινούνται δίπλα μας. Στον πρώτο χωματόδρομο στρίβουμε αριστερά και η ησυχία αποκαθίσταται. Πλησιάζουμε πλέον στο τέλος της διαδρομής μας. Λίγα γλυκόξινα βατόμουρα μας κάνουν να ξεχνάμε την κούραση μας. Το ξωκλήσι της Αγίας Παρασκευής εμφανίζεται κι αμέσως η κούραση φεύγει από πάνω μας. Έχουμε διανύσει σχεδόν 18 χιλιόμετρα. Μπαίνουμε στο χώρο του Πέτρινου Θέατρου, ξαπλώνουμε κάτω από τα σκιερά του πλατάνια για λίγες στιγμές ξεκούρασης. Αναπολούμε τις εικόνες της διαδρομής και τις μοιραζόμαστε μεταξύ μας.
Μια υπέροχη διαδρομή έφτασε στο τέλος της. Θα την ξανακάνουμε!
Μαραθώνια Μονοπάτια, ακολουθείστε τα βήματά μας!
Μαραθώνας 31/07/2023
Περικλής Θ. Βυλτανιώτης
Συνοδός βουνού - συγγραφέας