Αφιέρωμα: ο Σύλλογος Καρδιτσιωτών «Ο Άγιος Θωμάς» | Πασχαλινά έθιμα της Καρδίτσας
Για το φετινό πασχαλινό αφιέρωμα του WLM , η αντιπρόεδρος του Συλλόγου Καρδιτσιωτών Αττικής «Ο Άγιος Θωμάς», Στεφανία Κωσταρέλου, μας βοήθησε να γυρίσουμε τον χρόνο πίσω για να μάθουμε για κάποια πασχαλινά έθιμα του τόπου της, αλλά και μας ενημέρωσε για τα μελλοντικά σχέδια του συλλόγου που εδρεύει στο δήμο Μαραθώνα.
Ο Σύλλογος “Ο Άγιος Θωμάς”, λειτουργεί εδώ και πολλές δεκαετίες στον Μαραθώνα και συμμετέχει ενεργά στις πολιτιστικές, αθλητικές και εθελοντικές δράσεις της περιοχής. Η ιστορία της συγκρότησής του είναι αρκετά ενδιαφέρουσα, ιδίως αν σκεφτεί κανείς το πλήθος των Καρδιτσιωτών που ζουν στην περιοχή του Μαραθώνα.
Σχετικά με την ιστορία του δραστήριου αυτού συλλόγου, η κα. Κωσταρέλου μας μιλά για την συγκρότησή του:
«Έχουμε την ευτυχή συγκυρία ιδρυτές του Συλλόγου να είναι ακόμα εν ζωή, όπως επίσης να είναι φίλοι και συγγενείς ανθρώπων που δραστηριοποιούμαστε σήμερα στο Σύλλογο. Οπότε να έχουμε και τις μαρτυρίες τους. Η καταγραφή του ιστορικού της δημιουργίας του Συλλόγου μας παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, κυρίως γιατί υπάρχουν εντυπωσιακά παρασκήνια κατά τη δημιουργία του!
Τη δεκαετία του ‘70 εγκαθίστανται στην πόλη του Μαραθώνα οι πρώτοι Καρδιτσιώτες. Έχουν ξεκινήσει να εργάζονται μαζί με τις οικογένειές τους και να δημιουργούν. Αρκετοί από αυτούς αποκτούν επαγγελματική αυτονομία συμπαρασύροντας ακόμη περισσότερους πατριώτες να έρθουν προς τα εδώ. Το πρώτο βήμα για την σύσταση του Συλλόγου από τους Καρδιτσιώτες πατριώτες μας έγινε με συναντήσεις μικρών παρεών σε φιλικά σπίτια… Εκεί συζητούσαν για το κοινό καλό αναπολώντας τα ήθη και τα έθιμα του τόπου τους. Η πρώτη συλλογική προσπάθεια έγινε από το υστέρημα των ανθρώπων αυτών με την αγορά ενός λυόμενου τροχοφόρου! Αυτό φιλοξενούνταν κατά καιρούς σε διάφορα οικόπεδα συγγενών, φίλων αλλά και πολλών Μαραθωνιτών οι οποίοι έδειξαν μεγάλο ενδιαφέρον για την προσπάθεια αυτή και την αγκάλιασαν! Στη συνέχεια -και με τις συνδρομές των πατριωτών- προβήκαμε στην αγορά οικοπέδου μέσα στο οποίο χτίσαμε οίκημα και εκκλησάκι προς τιμή του Αγίου Θωμά.»
Σχετικά με τα ήθη και τα έθιμα της Καρδίτσας, ο Σύλλογος προσπαθεί να διατηρεί ζωντανές τις παραδόσεις των παλαιότερων, ενώ δεν εκλείπουν τα πασχαλινά έθιμα:
«Μπορεί χρόνο με το χρόνο τα πατροπαράδοτα ήθη και έθιμα να χάνονται… O Σύλλογος Καρδιτσιωτών Αττικής “Ο Άγιος Θωμάς” κατάφερε να διατηρήσει ακόμα πολλά από αυτά!
Ένα έθιμο που παραμένει ζωντανό και επαναλαμβάνεται πολλά χρόνια τώρα είναι “το παραδοσιακό αντάμωμα” όπου οι γυναίκες πατριώτισσες ετοιμάζουν εδέσματα και σπιτικές πίτες, ανάμεσα τους ο παραδοσιακός… “πλαστός”. Το αντάμωμα αυτό επαναλαμβάνεται μετά το Πάσχα την Κυριακή του Θωμά… Νωρίς το απόγευμα πραγματοποιείται στον Κήπο του Συλλόγου μας αρτοκλασία! Στη συνέχεια ακολουθεί φαγητό και γλέντι, συνήθως από ζωντανή ορχήστρα. Το χορό σύρουν νέοι και γηραιότεροι ξεκινώντας με τον παραδοσιακό “Κλειστός Αργιθέας” ».
«Για τους παλιούς Αργιθεάτες η περίοδος του Πάσχα ήταν μία ολόκληρη ιεροτελεστία, που ξεκινούσε την Μεγάλη Δευτέρα και περιλάμβανε πυρετώδεις προετοιμασίες, όπως το καθάρισμα των σπιτιών και της εκκλησίας, το βάψιμο των αυγών την Μεγάλη Πέμπτη, η ετοιμασία τους σφαχτού, το πλάσιμο της λαμπροκουλούρας, το πήξιμο του γιαουρτιού το μεγάλο Σάββατο, καθώς και το κόψιμο των κεδρόξυλων για το έθιμο του Φανού! Όλοι συμμετείχαν, άντρες και γυναίκες, νέοι και παιδιά, αναλάμβαναν ο καθένας το ρόλο του! Το έθιμο του Φανού είναι μία μεγάλη φωτιά που ανάβουν στο προαύλιο της εκκλησίας το βράδυ της Ανάστασης! Το ύψος της πολλές φορές φτάνει ακόμα και τα 5 μέτρα! Τα παλιά χρόνια τα παιδιά συναγωνίζονταν ποιος θα έκανε το μεγαλύτερο! Όταν η φωτιά χαμήλωνε τα παιδιά συνήθιζαν να πηδάνε πάνω από την θράκα για υγεία αλλά κυρίως για διασκέδαση!»
Τέλος, σχετικά με τη σημερινή λειτουργία του Συλλόγου και τους μελλοντικούς του στόχους, η κα. Κωσταρέλου μας ενημερώνει:
«Στα πολλά χρόνια παρουσίας του ο Σύλλογος ανέπτυξε μια πλούσια πολιτιστική δραστηριότητα, γεγονός που τον καταξίωσε στη συνείδηση των ανθρώπων της ευρύτερης περιοχής. Σκοπός του Συλλόγου μας είναι η ενεργή παρέμβαση στα πολιτιστικά δρώμενα, η αξιοποίηση και η διάσωση των ζωντανών στοιχείων της τοπικής μας παράδοσης και του λαϊκού μας πολιτισμού.»
«Ενδεικτικά, ορισμένες από τις δραστηριότητες και τους στόχους του συλλόγου είναι η δημιουργία χορευτικών τμημάτων κάθε ηλικίας στα οποία διδάσκονται παραδοσιακοί χοροί και τραγούδια, η αναβίωση τοπικών εθίμων, η καταγραφή, συλλογή και έκθεση λαογραφικού υλικού, η λειτουργία κατά καιρούς τμημάτων ζωγραφικής, αγιογραφίας, χορωδίας, η διδασκαλία μουσικών οργάνων, σκακιού κτλ, η δημιουργία ενός πλούσιου βεστιαρίου από παραδοσιακές φορεσιές, η διοργάνωση ομιλιών, προβολών, ημερίδων, ιστορικών αναφορών, εκπαιδευτικών και ψυχαγωγικών εκδρομών, η δημιουργία πνεύματος αλληλεγγύης και εθελοντισμού, και η σύσφιξη των σχέσεων μεταξύ των μελών».
Το WLM ευχαριστεί πολύ τον Σύλλογο Καρδιτσιωτών Αττικής «ο Αγιος Θωμάς» για τη συνέντευξη και το φωτογραφικό υλικό που παραχώρησε.
Info:
Σύλλογος Καρδιτσιωτών Αττικής «ο Αγιος Θωμάς
Δημοκρατίας 49 | 19007 Μαραθώνας
6977039947
Βασιλική Ζυγουράκη
Αρχαιολόγος
Comments