Ιερός Ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου στο Μάτι | Εκκλησίες Μαραθώνα
- Γιάννης Δ. Αντωνόπουλος
- 7 Αυγ
- διαβάστηκε 3 λεπτά
Είναι αδύνατον να επισκεφτείς το Μάτι Αττικής χωρίς να παρατηρήσεις τον κατάλευκο περικαλλή ναό του, ο οποίος δεσπόζει στο μέσο του οικισμού. Ειδικά, μάλιστα, μετά την καταστροφική πυρκαγιά του 2018 και την απογύμνωση του άλλοτε πυκνά πευκόφυτου τοπίου, ο ναός ξεχωρίζει κατευθείαν στη διαδρομή από Αθήνα προς Μαραθώνα με φόντο τη θάλασσα του Νότιου Ευβοϊκού. Βρίσκεται κατηφορικά περίπου στα 500 μέτρα από τη λεωφόρο Μαραθώνος και η πρόσβαση με όχημα γίνεται μέσω της οδού Κυανής Ακτής.
Ο ναός στο Μάτι είναι αφιερωμένος στην Κοίμηση της Θεοτόκου (μια μεγάλη Θεομητορική εορτή της Ορθόδοξης Εκκλησίας που βασίζεται στην παράδοση, χωρίς καμιά αναφορά στην Αγία Γραφή) και αποτελεί αρχιτεκτονικό και πνευματικό σημείο αναφοράς για την ευρύτερη περιοχή. Κάθε Δεκαπενταύγουστο είναι μια ευκαιρία γιορτής και ανταμώματος για όλη την τοπική κοινωνία του Ματιού.
Χρονικό
Η ανέγερση του μεγαλοπρεπούς ναού οφείλεται στην απόφαση του ιερομόναχου Νικόλαου Κουμεντάκη, ο οποίος τοποθετήθηκε εφημέριος στο Μάτι το 1971, στο μικρό ακόμα εκκλησάκι της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, που είχε ιδρυθεί το 1962 με Βασιλικό Διάταγμα. Ο π. Νικόλαος, γεννημένος το 1921 στο Ρέθυμνο της Κρήτης, πέθανε πλήρης ημερών (σχεδόν αιωνόβιος) το καλοκαίρι του 2020. Σύμφωνα με αναρίθμητους επισκέπτες και προσκυνητές που τον γνώρισαν επί σειρά δεκαετιών, επρόκειτο για μια ιδιαίτερη πνευματική και ασκητική μορφή με ευγενή χαρακτήρα και κοινωνικό έργο, που αγαπήθηκε από πολύ κόσμο.
Ο νέος ναός της Κοιμήσεως Θεοτόκου θεμελιώθηκε τον Αύγουστο του 1978 από τον Μητροπολίτη Αττικής Δωρόθεο Γιανναρόπουλο και τα εγκαίνια τελέσθηκαν στις 30 Σεπτεμβρίου 2001 από τον Μητροπολίτη Αττικής Παντελεήμονα Μπεζενίτη.
Αρχιτεκτονική - ναοδομία
Χτισμένος σε νεοβυζαντινό ρυθμό, ο ναός ακολουθεί τον σταυροειδή εγγεγραμμένο τύπο με έναν κεντρικό και έναν μεσαίο τρούλο στο δυτικό σκέλος στο κυρίως κλίτος και δύο μικρότερους τρούλους, συμμετρικά τοποθετημένους στα πλάγια κλίτη, τον βόρειο και τον νότιο.
Η πρόσοψη διακρίνεται για την ισορροπημένη συμμετρία της. Η τριμερής αψιδωτή είσοδος και το καμπαναριό στα δεξιά προσδίδουν στον ναό μεγαλοπρέπεια μέσα από την απλότητα, ενώ η χρήση του λευκού σοβά παραπέμπει στους όμορφους νησιωτικούς ναούς του Αιγαίου, τους οποίους η αττική ναοδομία δεν παραλείπει να τους μιμηθεί, ειδικά σε παράκτιες περιοχές.
Ο περιβάλλων χώρος του ναού ενισχύει την αιγαιοπελαγίτικη αίσθηση καθώς είναι λιτός, με λιθόστρωτο πλακόστρωτο και διακριτική φύτευση. Η ενσωμάτωση του ναού στο φυσικό τοπίο προσφέρει το αίσθημα της γαλήνης σε μια περιοχή που και αυτή, τα τελευταία χρόνια, υφίσταται τις συνέπειες της αστικής πίεσης.
Ο ναός διαθέτει και τα εξής παρεκκλήσια, τα οποία αναγέρθηκαν ταυτόχρονα με τον κεντρικό ναό: εσωτερικά, αριστερά της Αγίας Τράπεζας, των Αποστόλων Πέτρου και Παύλου, και δεξιά του Αγίου Νεκταρίου. Κάτωθεν των Προπυλαίων του ναού, το παρεκκλήσι της Οσίας Μαρίας της Αιγυπτίας. Εξωτερικά, στην αριστερή πλευρά που κοιτάζει προς Βορρά, το παρεκκλήσι του Αγίου Νικολάου. Ενώ στο υπόγειο βρίσκεται το παρεκκλήσι του Αγίου Πνεύματος.
Αγιογράφηση
Η αγιογράφηση του ναού της Κοιμήσεως της Θεοτόκου ξεκίνησε αμέσως μετά τα θυρανοίξιά του από τον αγιογράφο Πέτρο Βαμπούλη και συνεχίζεται, έχοντας ολοκληρωθεί, πλέον, το συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος της. Παρότι ακολουθεί τη βυζαντινή εικονογραφική παράδοση των ελληνορθόδοξων εκκλησιών, όπως παγιώθηκε από τον 20ό αιώνα και μετά, η αγιογράφηση διακρίνεται από ένα επίπεδο καλλιτεχνικής δεξιοτεχνίας υψηλότερο του μέσου όρου.
Και τούτο, λόγω της χρήσης έντονων χρωμάτων, πλουσιότερου τονισμού στα ενδύματα και στα πρόσωπα, με μια πλαστικότητα στις φιγούρες και μια ρυθμικότητα στη σύνθεση που προσδίδουν αφηγηματικό δυναμισμό, ο οποίος δεν συναντάται συχνά στις κατά κανόνα στείρα αντιγραμμένες αγιογραφήσεις των περισσότερων ελληνορθόδοξων ναών. Το συνολικό αποτέλεσμα, λοιπόν, αποκαλύπτει ότι η ιερή τέχνη έχει διέλθει μέσα από μια πιο προσωπική καλλιτεχνική ματιά και εποπτεία.
Μετά το 2018
Η φονική πυρκαγιά της 23ης Ιουλίου 2018 άφησε αλώβητο τον ναό και τον προαύλιο χώρο του, εν μέρει εξαιτίας της ανοιχτωσιάς και της μη-πευκόφυτης βλάστησής του.
Όμως το βαθύ αποτύπωμα που η τραγωδία άφησε στην περιοχή, με τις χιλιάδες κατεστραμμένες κατοικίες, τους παραπάνω από 105 νεκρούς και τους δεκάδες εγκαυματίες, κατέστησε τον ναό κεντρικό τόπο μνήμης και συνάντησης της κοινότητας με αφορμή τις ετήσιες επιμνημόσυνες τελετές. Από το 2018, λοιπόν, λειτουργεί και ως συμβολικός τόπος παρηγοριάς, μετουσίωσης του πένθους και εσωτερικής αναστήλωσης για τους κατοίκους και τους παραθεριστές.
Γιάννης Δ. Αντωνόπουλος
☎️ 2294034415
Comments