Λίγα λόγια για την περιοχή
Η Λυκία ήταν περιοχή της Μικράς Ασίας, που έμεινε γνωστή μέσα στα χρόνια λόγω του πολιτισμού της. Σε αυτήν την περιοχή ανήκαν οι πόλεις της Μάκρης και του Λιβισίου. Σήμερα οι πόλεις αυτές λέγονται Fethiye και Kayaköy αντίστοιχα. Η Μάκρη ήταν μια παραθαλάσσια πόλη και απείχε 36 ναυτικά μίλια από τη Ρόδο και το Λιβίσι βρισκόταν 8χλμ νότια του κόλπου της Μάκρης. Οι πόλεις αυτές είχαν κτιστεί στα ερείπια αρχαίων οικισμών, πιο συγκεκριμένα, η Μάκρη βρισκόταν στην τοποθεσία Τελμησσός και το Λιβίσι στην τοποθεσία της Καρμυλησσού. Οι κάτοικοι των πόλεων αυτών ήταν οι περισσότεροι ορθόδοξοι και ελληνόφωνες, παρά το γεγονός ότι στις γύρω περιοχές κατοικούσε τούρκικος πληθυσμός.
Πριν και μετά την «Έξοδο»
Μέχρι το 1908, αναφέρεται από μαρτυρίες, ότι υπήρχε αρμονική συμβίωση με τον οθωμανικό πληθυσμό. Από το 1908 και μετά, οι σχέσεις επιδεινώθηκαν. Ο πρώτος διωγμός έγινε το 1914. Τα χρόνια από το 1916-1918 εφαρμόστηκαν μέτρα που εκτόπιζαν ένα μέρος των κατοίκων στο εσωτερικό. Η «έξοδος» λοιπόν των κατοίκων της Μάκρης και του Λιβισίου έγινε με πλοία και οι πλειοψηφία των προσφύγων ήταν γυναίκες και παιδιά. Οι πρώτοι σταθμοί των προσφύγων ήταν η Ρόδος, το Καστελόριζο, η Τζιά και η Τήνος. Μέχρι λοιπόν οι Μακρολιβισιανοί να εγκατασταθούν στην Νέα Μάκρη έμεναν προσωρινά στον Πειραιά, στην Δραπετσώνα και στα Καλοκαιρινά. Κάποιες οικογένειες εγκαταστάθηκαν και σε άλλα μέρη της Ελλάδας όπως στην Ιτέα, στην Άμφισσα, στο Γαλαξείδι, στην Κοζάνη, στην Κρήτη, και στο Δραχμάνι Καρδίτσας. Ακόμη άλλες οικογένειες έφυγαν στο εξωτερικό, όπως στην Αυστραλία.
Το Υπουργείο Γεωργίας σχεδίαζε ως χώρο εγκατάστασης την περιοχή της Κατερίνης με 80 στρέμματα εύφορης γης ανα οικογένεια. Μετά από συζητήσεις αναδείχθηκε μια νέα περιοχή ανάμεσα στην Ραφήνα και στον Μαραθώνα. Η περιοχή αυτή λέγονταν Ξυλοκέριζα, η οποία ήταν δασική και άγονη. Όμως ένα από τα αίτια επιλογής της ήταν ότι βρισκόταν κοντά στην Αθήνα. Ο Πανλύκιος Σύλλογος βοήθησε στην υλοποίηση των απαραίτητων εργασιών για την απαλλοτρίωση της γης που ανήκε στην Μονή Πεντέλης. Έτσι λοιπόν από τον Νοέμβριο του 1923 ξεκίνησε η εγκατάσταση 93 οικογενειών. Οι πρόσφυγες έμεναν αρχικά σε κάποια κελιά σε μετόχι του Μοναστηριού, σε αποθήκες, σε ένα παλαιό λιοτρίβι, στη μικρή εκκλησία του Αγίου Κωνσταντίνου και σε στρατιωτικά αντίσκηνα γύρο από την εκκλησία. Οι εργασίες κατασκευής σπιτιών ξεκίνησαν το 1924 μέχρι το 1927.
Στην περιοχή της Αγίας Μαρίνας τότε Γεροτσακούλη και στην Ανατολή γνωστή τότε ως Ραπετόσα, ζούσαν μερικές οικογένειες κτηνοτρόφων Σαρακατσάνων. Οι σχέσεις των προσφύγων και των Σαρακατσάνων ήταν σχετικά καλές. Στην περιοχή αυτή επίσης διέμεναν 6 ή 7 (σύμφωνα με άλλες μαρτυρίες) οικογένειες προσφύγων από τα περίχωρα της Σμύρνης που είχαν έρθει στην Ελλάδα μετά τον πρώτο διωγμό (1914) τα χρόνια του ευρωπαϊκού πολέμου. Οι σχέσεις των προσφύγων και των κατοίκων του Μαραθώνα δεν ήταν οι καλύτερες. Η διεκδίκηση κάποιων από τα κτήματα που δόθηκαν στους πρόσφυγες από κατοίκους του Μαραθώνα δίνει μια πρώτη εξήγηση για αυτήν την αντιπαλότητα.
Τα πρώτα χρόνια ήταν δύσκολα για τους πρόσφυγες, καθώς η περιοχή ήταν δασική και το έδαφος άγονο και υπήρχε μεγάλο πρόβλημα με κουνούπια. Το πρόβλημα των κουνουπιών και της ελονοσίας αντιμετωπίστηκε από το αμερικάνικο ίδρυμα Rockfeller με αποξηραντικά εργά, μετά το 1934.
Μετά από καιρό κατάφεραν οι μακρολιβισιανοί να ενσωματωθούν στην κοινωνία και η περιοχή πλέον εξελισσόταν κοινωνικά , πνευματικά και οικονομικά. Η Νέα Μάκρη σήμερα είναι μια παραθαλάσσια περιοχή της βορειοανατολικής Αττικής και ανήκει στον δήμο Μαραθώνα. Αποτελεί παραθεριστικό μέρος για τον κόσμο, τόσο του εσωτερικού, όσο και του εξωτερικού.
Φαίη Παπαλά
Φοιτήτρια Ιστορίας Αρχαιολογίας και Διαχείρισης Πολιτισμικών Αγαθών
Πηγές: www.emena.gr | www.domnasamiou.gr | el.wikipedia.org
Φωτογραφία εξωφύλλου: Feng Wei photography
コメント