Ο Λόγος που δεν «Σαρκώνεται»
Έγινε ενημέρωση: 15 Απρ 2021
Ο Λόγος και ο λόγος. Η έκφραση του ίδιου του ανθρώπινου όντος τόσο ως εκδήλωση του «είναι» του όσο και ως επικοινωνία με τους συνανθρώπους του. Μία ύψιστη λειτουργία, που απαντάται μόνον στον άνθρωπο, ο οποίος έχει την ικανότητα να στοχάζεται και να παρατηρεί τόσο τον κόσμο όσο και τον ίδιο του τον εαυτό.
Ομιλία και σιωπή… Όψεις του ιδίου άξονα που έχουν να κάνουν με τον λόγο που αρθρώνουμε ως όντα, τόσο τον εξωτερικό, που απευθύνεται στους άλλους, όσο και με τον εσωτερικό, εκπορευόμενο από εμάς και απευθυνόμενο προς εμάς τους ιδίους.
Κι η γλώσσα, ένα παντοδύναμο εργαλείο για την εκφορά και την εμφάνιση του λόγου μας. Ας σημειωθεί ότι όχι μόνον ομιλούμε, αλλά σκεφτόμαστε με το μέσον της γλώσσας. Γι’αυτό κι έχει διαπιστωθεί ότι η ποιότητα του λόγου που αρθρώνουμε, ο τρόπος που χειριζόμαστε την ίδια τη γλώσσα, αποτυπώνει ευθέως την νοητικές λειτουργίες και δεξιότητες ενός εκάστου.
Όμως συχνά παρατηρείται, μέσα στην εμπειρία του βίου μας, πως ο λόγος μας δεν «περνά», δεν βρίσκει ανταπόκριση, δεν πείθει.
Όλοι μιλάμε, εκφράζουμε τις απόψεις μας, τις συμβουλές ή τις νουθεσίες μας προς την οικογένειά μας, τα παιδιά μας, τους φίλους μας, τους συνεργάτες μας. Διαπιστώνουμε όμως πως, εκτός εάν έχουμε τρόπο να επιβάλλουμε τα όσα πρεσβεύουμε, σπανίως αυτά γίνονται αποδεκτά ή υλοποιούνται από τους εκάστοτε συνομιλητές μας. Βλέπουμε πανίσχυρες αντιστάσεις να ορθώνονται ακόμη και σε άκρως λογικές τοποθετήσεις, σε κάθε τομέα των σχέσεών μας. Το ίδιο συμβαίνει εξίσου συχνά και στον λόγο που αρθρώνουμε εις εαυτόν. Στόχοι και αποφάσεις που μένουν ημιτελείς, όνειρα βαθιά θαμμένα που δεν τόλμησαν ποτέ να εκδηλωθούν ή -κι αν εκδηλώθηκαν- ήταν θνησιγενή.
Γιατί άραγε; Γιατί δεν εισακουγόμαστε; Γιατί τόσες ερμηνείες και παρερμηνείες; Και γιατί, μέσα σ’έναν κόσμο θαυμαστών επικοινωνιακών εργαλείων ο λόγος μας ηχεί -ακόμη και στα δικά μας αυτιά- σαν κούφιο κύμβαλο;
Αναρωτηθήκαμε ποτέ πόση αγαθή πρόθεση, πόση αγάπη ή πόση αλήθεια εμπεριέχουν τα λόγια μας; Γνωρίζουμε πράγματι τα κίνητρά μας; Ή αναμασάμε -ασύγγνωστα είναι η αλήθεια- έναν «ψευδή εαυτό» όπως αυτός διαμορφώθηκε με τις πεποιθήσεις και τις απαιτήσεις του τόπου και του τρόπου που μεγαλώσαμε;
Μια πιο προσεκτική παρατήρηση υποδεικνύει ένα έλλειμμα εσωτερικού ερείσματος, αφού ο ίδιος μας ο εαυτός είναι ο μεγάλος άγνωστος. Πόση ασυνέπεια λόγων και πράξεων θα φανερωθεί! Πόση απόσταση της εσωτερικής με την εξωτερική μας θέση! Το παράδειγμα της ίδιας μας της ζωής πόσο συχνά αφίσταται των λόγων μας! Και πόση φλυαρία αναδύεται, σε μια απέλπιδα προσπάθεια να καλυφθεί αυτή η απόσταση, αυτό το κενό μεταξύ των διπόλων μας. Και τούτη η φλυαρία είναι που διασπαθίζει όλη μας τη δημιουργική ενέργεια. Εξαντλούνται οι καλές προθέσεις στα λόγια. Η φλυαρία αποδεικνύεται η μάστιγα του ιδιωτικού και του δημόσιου βίου μας. Κάπως έτσι ο λόγος μας δεν παίρνει ποτέ «σάρκα και οστά».
Όσο τα ανθρώπινα όντα κατασπαταλούν μ’αυτόν τον τρόπο το εσωτερικό τους κεφάλαιο, όσο δεν χρησιμοποιούν την επιστημονική μέθοδο, με στόχο, ανάλυση και σύνθεση για την μετέπειτα δράση, τόσο οι άνθρωποι καλής θέλησης θ’αποδεικνύονται ανίσχυροι μπροστά σ’εκείνους που δεν έχουν τόσο αγαθές προθέσεις και υπόκεινται σε πιο ιδιοτελείς σκοπούς. Γιατί οι τελευταίοι είναι απολύτως στοχευμένοι.
Εάν οι ομίχλες της στείρας άμυνάς μας, παιδιόθεν δομημένης διαλυθούν και τα ύδατα του συναισθήματος αποσυρθούν, θα αφήσουν να παραμείνει ζωντανή η φλόγα του πνεύματός μας, που είναι πάντοτε η καλύτερη πυξίδα για τον άνθρωπο. Ας θεωρήσουμε την σιωπή ως τη δέουσα θεραπεία. Μια σιωπή που θα επιτρέψει στην ύπαρξη να παρατηρήσει, να διακρίνει, να διαγνώσει και με καθαρή ματιά να θέσει το στόχο. Μια σιωπή που αφορά τόσο στα λόγια που λέμε όσο και στην εσωτερική νοητική μας φλυαρία. Ας μην προτρέχουν τα λόγια των πράξεών μας, ας αποσυρθούν οι οφθαλμοί μας από τους άλλους, ας στραφούν προς εμάς. Ας γίνουμε πραγματικά παραδείγματα των λεγομένων μας κι ας παραχωρήσουμε στους εαυτούς μας τον απαραίτητο εσωτερικό χρόνο, τον χρόνο κυοφορίας, για να δομήσουμε Λόγο δημιουργικό, ζωντανό, υλοποιητικό. Λόγο με σάρκα και οστά!
Αξίζει να το σκεφθούμε, τώρα που φθάνει πάλι η εποχή των εκκινήσεων, του νέου έτους, η εποχή που θέτουμε τους στόχους μας. Για να μην εγκαταλειφθούν μεσοστρατίς λίγο αργότερα.
Ευαγγελία Πολίτη
Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας