Ο Μαραθώνιος & το ... αρχαίο δράμα | Η ζωή και το έργο του τραγωδού που έλαβε μέρος στην ένδοξη μάχη
Με αφορμή τον ετήσιο Κλασικό Μαραθώνιο Δρόμο που πραγματοποιήθηκε φέτος το Νοέμβριο πρίν λίγες ημέρες, μας έρχεται στο νου η θρυλική μάχη του Μαραθώνα το 490 π.Χ., που υπήρξε έμπνευση για το σημερινό αγώνισμα αλλά και ένα γεγονός-κλειδί για την ιστορία του Ελλαδικού χώρου και της Ευρώπης. Πολλά λέγονται για τη μάχη και όσους ενεπλάκησαν σε αυτή, όμως συχνά ξεχνάμε να αναφερθούμε σε μια σημαντική προσωπικότητα που πολέμησε στη μάχη του Μαραθώνα: τον τραγικό ποιητή Αισχύλο.
Ας δούμε, λοιπόν, μερικά βασικά στοιχεία για τη ζωή και το έργο του τραγωδού που έλαβε μέρος στην ένδοξη μάχη.
Ο Αισχύλος γεννήθηκε το 525/524 π.Χ. στην Ελευσίνα, από εύπορη γενιά γαιοκτημόνων. Για πρώτη φορά συμμετείχε ως τραγωδός (συγγραφέας έργων) στους «δραματικούς αγώνες των Μεγάλων Διονυσίων» λίγα χρόνια πριν τη μάχη του Μαραθώνα, αλλά τελικά την πρώτη του διάκριση την κατάφερε το 484 π.Χ.
Στη μάχη του Μαραθώνα έχασε τον μεγαλύτερο αδελφό του, Κυνέγειρο. Η σημασία που είχε η μάχη για την ψυχοσύνθεση του τραγωδού είναι εμφανής μέχρι σήμερα, καθώς είναι το μόνο κατόρθωμα του που αναφέρει στον επιτάφιο λόγο που γράφει για τον εαυτό του, παρά τη φήμη που κέρδισε ως τραγωδός.
Το 472 π.Χ. κέρδισε στους δραματικούς αγώνες, παρουσιάζοντας με χορηγία του Περικλή 4 έργα, ένα εκ των οποίων ήταν η μοναδική του τραγωδία με ιστορικό περιεχόμενο, «Οι Πέρσαι». Το έργο είναι σημαντικό όχι μόνο λόγω της ιστορικής του διάστασης, αλλά και γιατί θεωρείται η πρώτη σωζόμενη αρχαία ελληνική τραγωδία. Οι «Πέρσαι» πραγματεύονται το θρήνο των Περσών για την ήττα τους στη ναυμαχία της Σαλαμίνας, (όπου πολέμησε το 480π.Χ. και ο Αισχύλος) θέμα μέσα από το οποίο προβάλλεται καθαρά το μεγαλείο της Αθήνας.
Κατά τη διάρκεια της ζωής του ταξίδεψε δύο φορές στη Σικελία, όπου φιλοξενήθηκε στην αυλή του τυράννου Ιέρωνα. Εκεί παρουσίασε τους Πέρσες, αλλά και σύμφωνα με κάποιες γραπτές πηγές, εκεί άφησε την τελευταία του πνοή το 456 π.Χ.
Από τα έργα του Αισχύλου σε εμάς φθάνουν 79 τίτλοι, μερικά αποσπάσματα και 7 ολόκληρες τραγωδίες: «Οι Πέρσαι», «η τριλογία της Ορέστειας», που αποτελείται από τα έργα: Αγαμέμνων, Χοηφόροι και Ευμενίδες, αλλά και ο «Προμηθεύς Δεσμώτης», οι «Ικέτιδες» και οι «Επτά επί Θήβας».
Ο Αισχύλος έχει αποκληθεί ο πατέρας της τραγωδίας, και όχι άδικα. Ο τραγωδός εισήγαγε καινοτομίες στη δομή του δράματος, όπως για παράδειγμα αλλαγές στη δομή του χορού ή προσθήκη του δευτεραγωνιστή (δευτέρου υποκριτή). Επιπλέον, οι μελετητές από την αρχαιότητα έως σήμερα δεν παύουν να εντυπωσιάζονται από την άριστη χρήση της γλώσσας στα έργα του: ο Αισχύλος συνδύαζε άριστα τη μεγαλοπρέπεια και τον πομπώδη λόγο με τη λακωνικότητα και την απλότητα όπου ήταν κάθε φορά απαραίτητο, με στόχο να προκαλέσει έντονα συναισθήματα στους θεατές.
Στα έργα του εντοπίζει κανείς διαχρονικούς προβληματισμούς θεολογικού χαρακτήρα, όπως την παντοδυναμία του θείου εις βάρος των ανθρώπων, αλλά και προβληματισμούς σε σχέση με τη φύση του ανθρώπου. Όλα αυτά εκφράζονται από τον τραγωδό χρησιμοποιώντας το σχήμα Υβρις-Ατις-Νεμεσις-Τισις.
Ο Αισχύλος έχει προσφέρει έργα σημαντικά για την ιστορία της δραματικής τέχνης, που παραμένουν επίκαιρα ως σήμερα. Ας χρησιμοποιήσουμε λοιπόν τη μάχη του Μαραθώνα και τον Μαραθώνιο δρόμο ως έναν τρόπο να τιμήσουμε το έργο του.
Βασιλική Ζυγουράκη
Φοιτήτρια Αρχαιολογίας