Τι γίνεται αν με δαγκώσει αράχνη;
Η αράχνη ανήκει στα Αρθρόποδα όπως και το έντομο αλλά δεν θεωρείται έντομο.
Ειδικότερα, η αράχνη ανήκει στα χερσόβια Αρθρόποδα της κλάσης Arachnida και της υποκλάσης Araneida. Διαφέρει από τα έντομα επειδή έχει οκτώ πόδια αντί για έξι, και το σώμα της χωρίζεται σε δύο τμήματα και όχι σε τρία.
Συγκεκριμένα διαιρείται στο πρόσθιο σώμα που είναι ο κεφαλοθώρακας και το οπίσθιο σώμα που είναι η κοιλιά.
Ο Lamarck ήταν ο πρώτος επιστήμονας που διαχώρισε τα Έντοµα από τα Αραχνίδια, το 1801.
Υπάρχουν περισσότερα από 35.000 είδη αραχνών παγκοσμίως οι οποίες ποικίλουν στο μήκος του σώματος, από 0,5 έως περίπου 90 χιλιοστά. Οι μεγαλύτερες αράχνες βρίσκονται σε θερμά κλίματα και είναι πιο άφθονες στην Αμερική. Το μεγαλύτερο είδος, Theraphosa leblondi, βρίσκεται στη Γουιάνα.
Ο μεταξένιος ιστός της αράχνης...
Στο οπίσθιο άκρο του σώματος της αράχνης βρίσκονται οι κλωστικές θηλές, μια ομάδα από κοντά κυλινδρικά εξαρτήματα από τα οποία παράγεται το μετάξι προκειμένου να κατασκευαστούν οι ιστοί της. Το μετάξι χρησιμοποιείται από την αράχνη για την εναέρια διασπορά της. Για παράδειγμα οι νεαρές αράχνες κατασκευάζουν μετάξινα νήματα τα οποία ενεργούν ως "αλεξίπτωτα" ώστε να παρασύρονται ψηλά από ανερχόμενα ρεύματα αέρος και έτσι να μεταφέρονται σε μακρινές αποστάσεις.
Επίσης πολλές αράχνες πλέκουν ιστό, ώστε να παγιδεύουν έντομα, τα οποία αποτελούν την κύρια τροφή τους.
Σημαντικό να αναφερθεί είναι ότι το μετάξινο νήμα των αραχνών είναι πολύ λεπτό, πολύ ανθεκτικό και ισχυρότερο από το ατσάλι. Ένα τυπικό πάχος του μετάξινου νήματος είναι μόνο 0.0003mm. Λόγω των παραπάνω, το μετάξινο νήμα αποτελεί ένα αντικείμενο μελέτης για τους επιστήμονες.
Η κυνηγός της σαραντοποδαρούσας
Οι αράχνες είναι σαρκοφάγα και τρέφονται με έντομα, με άλλες αράχνες, με σαρανταποδαρούσες, καθώς και άλλα μυριάποδα. Λίγες όμως είναι εξειδικευμένα αρπακτικά. Μερικές κυνηγούν πλησιάζοντας τη λεία που συναντούν τυχαία και άλλες χρησιμοποιούν τον ιστό τους για να συλλάβουν το θήραμά τους.
Οι περισσότερες αράχνες εντοπίζουν το θήραμά τους από τις δονήσεις που προκαλεί. Πολλές από αυτές έχουν οξεία όραση και το εντοπίζουν σε απόσταση 5 με 10 εκατοστών και στη συνέχεια το αρπάζουν μόλις αυτό κινηθεί.
Το 2008 ανακαλύφθηκε ένα είδος αράχνης, η Bagheera kiplingi, που είναι σχεδόν αποκλειστικά φυτοφάγο.
Είναι επικίνδυνες για τον άνθρωπο;
Όλες οι αράχνες διαθέτουν δηλητήριο το οποίο το χρησιμοποιούν επιθετικά για παράλυση του θηράματος και αμυντικά για να προστατευτούν όταν νιώσουν απειλή. Κάποια είδη έχουν ισχυρό, αλλά τα περισσότερα είναι ακίνδυνα για τον άνθρωπο.
Οι αράχνες που διαθέτουν δηλητήριο είναι η ταραντούλα, της οποίας το δάγκωμα πονάει αρκετά, η μαύρη χήρα, της οποίας το δηλητήριο προκαλεί παράλυση των νεύρων ή ακόμα και τον θάνατο και η καφέ αράχνη Loxosceles reclusa.
Αράχνες στην Ελλάδα
Στην χώρα μας, υπολογίζεται ότι υπάρχουν 1.500 είδη αραχνών (856 επισήμως), με το μεγαλύτερο ποσοστό σε Κρήτη και τα νησιά του Αιγαίου (όπως η Λέσβος), ενώ 30% ζουν στο υγρό, παγωμένο περιβάλλον των ασβεστολιθικών σπηλαίων. Τα πιο κοινά δηλητηριώδη είδη είναι η «μαύρη χήρα» και η καφέ αράχνη Loxosceles reclusa.
Γενικά, το χειμώνα, οι αράχνες προσελκύονται από ζεστούς, σκοτεινούς μικρούς χώρους, όπως ραγίσματα ή ρωγμές, γωνίες, εξαεριστήρες και μαρκίζες των σπιτιών. Προτιμούν να βρίσκονται κοντά στα παράθυρα, υφαίνοντας τους ιστούς τους στον κήπο ή κοντά στα εξωτερικά φωτιστικά.
Μερικά από τα πιο συνηθισμένα είδη αραχνών που απαντώνται στο εσωτερικό των οικιών είναι:
Κοινή Οικιακή Αράχνη (οικογ.Pholcidae) - είναι η αράχνη που απαντάται συχνότερα στο εσωτερικό των σπιτιών.
Αράχνη Pholcus phalangioides - πολύ μακριά και λεπτά πόδια. Το σώμα της δονείται γρήγορα στον ιστό όταν διαταραχθεί.
Αράχνη οικογ.Lycosidae (Λύκος) - μεγάλο μέγεθος, «μαλλιαρή», συχνά θεωρείται λανθασμένα ότι πρόκειται για την ταραντούλα. Το άνοιγμα των ποδιών της μπορεί να φθάσει τα 7,5cm.
Αράχνη οικογ.Clubionidae - έχει συχνά χρώμα ανοικτό κίτρινο, γκρι ή πράσινο. Πιθανότατα σ' αυτό το είδος να οφείλονται τα περισσότερα τσιμπήματα που λαμβάνουν χώρα σε εσωτερικούς χώρους.
Είδος αράχνης προς εξαφάνιση στην Ελλάδα | Αράχνη πασχαλίτσα (Eresus Cinnaberinus)
Η συγκεκριμένη αράχνη ήταν απειλούμενο είδος προς εξαφάνιση την δεκαετία του ’90, όταν είχε απομείνει μόνο μια αποικία με 56 αράχνες σε όλη τη Μεγάλη Βρετανία, ενώ το 2011 αφέθηκε ξανά ελεύθερη στη φύση. Αποτελεί προστατευόμενο είδος στο Βέλγιο, καθώς είχε εξαφανιστεί το 1896 και ανακαλύφθηκε εκ νέου το 2009. Το 2016 εντοπίστηκε στην Ελλάδα στην περιοχή της Λαμίας.
Τι κάνω αν με δαγκώσει αράχνη;
Καθαρίζω την πληγή και βάζω πάγο αμέσως. Το δάγκωμα από μαύρη χήρα και καφέ αράχνη θα πρέπει να αξιολογηθεί από έναν γιατρό. Αν το τσίμπημα είναι ήπιο, η θεραπεία περιλαμβάνει αναλγητικά, αντισταμινικά και αντιβιοτικά. Το δάγκωμα της μαύρης χήρας μπορεί να απαιτήσει ένα μυοχαλαρωτικό μέσω ενδοφλέβιας ή φαρμακευτική αγωγή για την προστασία από υψηλή πίεση του αίματος που προκαλεί το δηλητήριο.
Μην ξεχνάμε ότι ακόμα και να τις φοβόμαστε, οι αράχνες είναι συχνά ωφέλιμες, επειδή τρέφονται με πολλά είδη εντόμων, συμπεριλαμβανομένων αυτών που είναι παράσιτα.
Μία χρήσιμη ενημερωτική ιστοσελίδα για τις αράχνες είναι η natureguide.gr στην οποία δείχνει ποια είδη αράχνης υπάρχουν στην Ελλάδα, σε ποιες περιοχές μπορούμε να τις συναντήσουμε και σημαντικά χαρακτηριστικά τους.
Κασσάνδρα Κουσούλη
Γεωπόνος Ζωικής Παραγωγής
Πηγές: el.m.wikipedia.org/ rentokil.gr/ newsbomb-gr/ tempo24.news/ in-gr
Βιβλίο: Γεωργική εντομολογία, H. F. van Emden
Φωτογραφία εξωφύλλου: Elias Zisis