Συνέντευξη: Τζοάννα Καλαφάτης | Ο ρόλος της στην ταινία "Σμύρνη μου Αγαπημένη"
Με αφορμή την προβολή της ταινίας "Σμύρνη μου Αγαπημένη" στους κινηματογράφους από την Πέμπτη 23 Δεκεμβρίου 2021, συναντηθήκαμε με την ηθοποιό Τζοάννα Καλαφάτης που υποδύεται την Ελληνοαμερικανίδα δασκάλα Minnie Belle Mills.
Η Τζοάννα Καλαφάτης γεννήθηκε στη Νέα Υόρκη αλλά έζησε τα πρώτα της παιδικά χρόνια στη Νέα Μάκρη, πριν επιστρέψει μόνιμα πλέον πίσω στην Αμερική. Η αγάπη για τον τόπο της είναι μεγάλη και βαθιά ριζωμένη που δεν μπορεί παρά να επιστρέφει με λαχτάρα τακτικά κάθε χρόνο τα καλοκαίρια για να ρουφήξει ως το μεδούλι όλη την ενέργεια του τόπου μας που κάποιοι λησμονούμε...
Σμύρνη μου Αγαπημένη | Πώς ήταν η εμπειρία σου να συμμετέχεις σε μια ελληνική κινηματογραφική παραγωγή;
Πέρυσι που είχα επισκεφτεί, ως συνήθως, την Ελλάδα, συναντήθηκα με τους υπεύθυνους του κάστινγκ που αναζητούσαν ηθοποιούς για την ταινία. Είδαν το βιογραφικό μου και επικοινώνησαν μαζί μου τον Φεβρουάριο για να μου προτείνουν τον ρόλο της Αμερικανίδας δασκάλας.
Για μένα αυτός ο ρόλος είναι κάτι πολύ σημαντικό, παρόλο που η συμμετοχή μου στην ταινία είναι μικρή. Μπορεί να έφυγα παιδί από την Ελλάδα, αλλά την έχω πάντα στην καρδιά μου. Η ιστορία της καταστροφής της Σμύρνης είναι τόσο σημαντική, αλλά ελάχιστα γνωστή στο εξωτερικό. Οι περισσότεροι Αμερικάνοι φίλοι μου δεν έχουν ιδέα για το τραγικό αυτό γεγονός. Επιπλέον είναι μεγάλη μου χαρά που επιτέλους δούλεψα ως ηθοποιός στην Ελλάδα - ήταν κάτι που ήθελα καιρό να το κάνω, πόσο μάλλον σε μια ταινία που αφηγείται μια τόσο σημαντική ιστορία για τον ελληνικό λαό.
Όταν έφτασα στο σετ, δεν ήξερα τι να περιμένω και δεν γνώριζα κανέναν από τους Έλληνες ηθοποιούς - και όμως ήταν από τα πιο ζεστά σετ που έχω δουλέψει! Κυρίως ο Λεωνίδας Κακούρης ο οποίος ήταν πολύ καθησυχαστικός και υποστηρικτικός ειδικά στη δύσκολη αρχή, στις πρώτες σκηνές.
Το συνεργείο, άριστοι επαγγελματίες, όλοι Έλληνες (θέλω να επισημάνω εδώ ότι έχουμε απίστευτα ταλέντα στην Ελλάδα που σχετίζονται με την κινηματογραφική παραγωγή και ειλικρινά θα μπορούσαμε να στηρίξουμε πολλές παραγωγές στον τόπο μας). Νέα παιδιά που έχουν μεγαλώσει σε μια χώρα που βιώνει τη μία κρίση μετά την άλλη, αλλά είναι δυναμικοί, συνεργάσιμοι και ευέλικτοι, στοιχεία πολύ σημαντικά για μια δουλειά συνεργείου.
Σμύρνη μου Αγαπημένη | Ποιος ο ρόλος που υποδύεσαι;
Η ταινία «Σμύρνη μου Αγαπημένη», σε σκηνοθεσία Γρηγόρη Καραντινάκη και σενάριο Μιμής Ντενίση βασίζεται στο ομώνυμο θεατρικό έργο της κας Ντενίση και γεννήθηκε με αφορμή τη συμπλήρωση των 100 χρόνων από τη Μικρασιατική Καταστροφή.
Η ταινία ξεκινά δείχνοντας μια ηλικιωμένη Ελληνοαμερικανίδα, σπεύδει στη Μυτιλήνη με την εγγονή της, για να συμπαρασταθεί στους Σύριους πρόσφυγες. Κανείς δεν ξέρει την καταγωγή της. Κανείς δεν ξέρει ότι η Σμυρνιά γιαγιά της βρέθηκε κάποτε στο ίδιο νησί κατατρεγμένη και μακριά από την πατρίδα της...
Στην ταινία υποδύομαι την Minnie Belle Mills (1872-1965), η οποία έφτασε στη Σμύρνη το 1897, όπου έζησε και εργάστηκε ως δασκάλα για 25 χρόνια. Στη Μικρασιατική Καταστροφή φυγάδεψε στην Αμερικάνικη σχολή 1.200 Ελληνίδες, όπου οι Τούρκοι δεν είχαν πρόσβαση αφού αποτελούσε αμερικανικό έδαφος. Φεύγοντας με το πλοίο από τη φλεγόμενη Σμύρνη, πήρε μαζί της αρκετά κορίτσια ως "συγγενείς" της.
Ήταν από τους λίγους μάρτυρες στη δύση που επιβεβαίωσαν τη γενοκτονία της Σμύρνης.
"I believe that the true conditions at Smyrna have been misrepresented in the American press. The brutal massacre by Turkish soldiers and officers, carried out under the eyes of Allied battleships, was one of the most degrading situations of modern history "
Η Μills (Μέλς) έφτασε στην Αθήνα τον Σεπτέμβριο του 1922 και ίδρυσε το Junior College for Girls στο Παλαιό Φάληρο, η οποία σχολή στη συνέχεια μετονομάστηκε Pierce, The American College of Greece. Οι πρώτοι μαθητές ήταν 89 πρόσφυγες από τη Σμύρνη - Ελληνίδες, Αρμένισσες και μία Αμερικανίδα. Το 1950 αναγνωρίστηκε η προσφορά της στην εκπαίδευση των θηλέων στην Ελλάδα από το Υπουργείο Παιδείας.
Εκατό χρόνια μετά, η ιστορία επαναλαμβάνεται
Μυτιλήνη 2015: Χιλιάδες απεγνωσμένοι άνθρωποι από εμπόλεμες περιοχές φτάνουν στη Λέσβο και σε άλλα νησιά του Αιγαίου.
Μυτιλήνη 1922: Χιλιάδες απελπισμένοι άνθρωποι από την κατεστραμμένη Σμύρνη και την υπόλοιπη Μικρά Ασία. Μόνη διαφορά πως είναι Έλληνες με Οθωμανικά διαβατήρια...
Αποστολή της ταινίας «Σμύρνη μου Αγαπημένη» δεν είναι να αναμοχλεύσει πάθη του παρελθόντος, αλλά να μιλήσει για ένα τεράστιο διεθνές πρόβλημα, το προσφυγικό. Να θυμίσει πως ιστορίες σαν αυτή της Συρίας, έχουν ξανασυμβεί στο παρελθόν και μάλιστα στους Έλληνες, που ίσως γι’ αυτό κατά πλειοψηφία αγκαλιάζουν με αγάπη τους σημερινούς πρόσφυγες.
Ποια η προσωπική σου θέση για το προσφυγικό;
Εγώ γεννήθηκα στη Νέα Υόρκη, αλλά έζησα μέχρι τα 9 μου στη Νέα Μάκρη και μετά επέστρεψα στην Αμερική. Αγαπώ και τις δυο χώρες, αλλά όταν είμαι στη μία, κάτι μου λείπει από την άλλη...
Είμαστε ένας λαός που έχουμε υπάρξει πρόσφυγες πολλές φορές. Και στην Αμερική πριν από 50 χρόνια πρόσφυγες ήμασταν και μάλιστα αρκετοί ήταν παράνομοι. Έχω γνωστούς μου που ζούσαν παράνομα στην Αστόρια 10 ολόκληρα χρόνια. Έχω γνωστούς που μου έχουν διηγηθεί πως όταν έφτασαν ως πρόσφυγες στην Αμερική κυριολεκτικά πήδηξαν από το πλοίο, αφού δεν μπορούσαν περάσουν από έλεγχο.
Τώρα, μετά από αρκετά χρόνια, η νέα γενιά Ελληνοαμερικάνων έχει σπουδάσει και έχει αλλάξει την εικόνα που υπήρχε για τους Έλληνες. Πάντως αρκετοί εξακολουθούν να μεταναστεύουν παράνομα Αμερική, αφού κάνουν «γάμο» για να εξασφαλίσουν την πράσινη κάρτα για τη διαμονή τους στη χώρα. Σε τι διαφέρουμε αλήθεια;
Πριν μερικά χρόνια είχα πάει στην Eιδομένη, όπου είχαν καταφύγει 10.000 πρόσφυγες. Πήγα να βοηθήσω ένα φίλο μου που έκανε ντοκιμαντέρ τότε και μιλούσα κάθε μέρα με Σύριους οι οποία είχαν χάσει τη μισή τους οικογένεια ή όλη τη γειτονιά τους... Φαντάσου οι περισσότεροι από αυτούς είχαν τις δικές τους επιχειρήσεις στη Συρία, ήταν σπουδαγμένοι άνθρωποι.
Δεν θα ξεχάσω ποτέ τη συνομιλία που είχα με ένα μεσήλικα άντρα. Μου έδειχνε τις φωτογραφίες από το σπίτι του στη Δαμασκό που ήταν σαν ένα σπίτι εδώ της Εκάλης. Αυτός ο άνθρωπός είχε χάσει τη γυναίκα του στη Συρία και το παιδί του στο ταξίδι της μετανάστευσης. Ένιωθε τρομερά εξευτελισμένος να έρχεται από ένα μέρος που είχε εργαστεί, είχε στρώσει τη ζωή του, είχε φτιάξει το σπίτι του, είχε χρήματα στην άκρη για τα παιδιά του να σπουδάσουν και είχε καταντήσει να περιμένει σε ουρά για να πάρει ένα πιάτο φαγητό.
Πολλοί μας ζήτησαν να μην τους πάρουμε φωτογραφίες, γιατί αν τελικά αναγκαστούν να γυρίσουν πίσω, και δει κάποιος από ISIS ότι προσπαθήσαν να φύγουν, κινδύνευαν με εκτέλεση...
Αυτό οι άνθρωποι δεν ήρθαν εδώ για να αράξουν, ούτε για να κάνουν διακοπές. Θέλουν να δουλέψουν και να ξαναφτιάξουν τη ζωή τους. Τουλάχιστον, ότι έμεινε από αυτή. Γιατί δουλειές σε πληροφορώ τουλάχιστον εκεί δεν τους έδιναν. Κάθονταν άπραγοι και απλώς περίμεναν. Καταλαβαίνω ότι η Ελλάδα δεν τους χωράει και είναι μια χώρα σε οικονομική κρίση. Καταλαβαίνω επίσης ότι πρέπει να προσέχεις την ασφάλειά σου ως κράτος και το κατανοώ απόλυτα.
Όμως, ξεχνάμε πολύ εύκολα τη δική μας ιστορία
Ενδεχομένως, η ταινία θα μας βοηθήσει να την θυμηθούμε.
Ποια η ενασχόλησή σου με την ηθοποιία; Επόμενα σχέδια;
Ασχολούμαι με την ηθοποιία από 20 χρονών αλλά επειδή είναι ένα ασταθές επάγγελμα και σε καμία περίπτωση δεν μ' αρέσει να κάθομαι, ασχολούμαι παράλληλα με το Travel Blogging. Όταν δεν εργάζομαι ως ηθοποιός, λοιπόν, έχω το δικό μου blog losethemap.com το οποίο μου δίνει την ευελιξία να ασχολούμαι παράλληλα, με την ηθοποιία όταν έρχονται ενδιαφέρουσες προτάσεις.
Ετοιμάζω έναν έντυπο ταξιδιωτικό οδηγό για την Ελλάδα και εννοείται ότι θα γράψω για Μαραθώνα! Θα ξεφύγουμε από τους κλασικούς τουριστικούς προορισμούς, τύπου Μύκονος και Σαντορίνη, για να αναδείξουμε άλλες πανέμορφες περιοχές, όπως για παράδειγμα η Ήπειρος. Υπάρχουν πολλά παραμελημένα μέρη στη χώρα μας, τα οποία χρειάζονται προώθηση για να αποσυμφορήσουμε αυτά τα 5 που πλημμυρίζουν από κόσμο κάθε καλοκαίρι. Πριν 6 χρόνια πήγα στο Σπήλαιο Δηρού στη Μάνη όπου ήταν συναρπαστικά! Έχω πάει σε τόσα σπήλαια στην Αμερική, τα οποία είναι περίπου μισά σε μέγεθος σε σχέση με αυτότου Διρού, κι όμως για καθένα από αυτά έχουν γραφτεί 150 άρθρα, ενώ και για αυτό το υπέροχο σπήλαιο της Μάνης δεν βρήκα τότε τίποτα στα αγγλικά και στα ελληνικά ελάχιστες αναφορές... Οπότε πολύ απλά πως περιμένουμε ο ξένος να το μάθει, για να έρθει και να επισκεφτεί τις υπόλοιπες περιοχές της χώρας μας;
Αγαπάς Μαραθώνα;
Γεννήθηκα Νέα Υόρκη, αλλά οι πρώτες μου αναμνήσεις είναι από την Αγία Μαρίνα Νέας Μάκρης. Κάθε καλοκαίρι ερχόμουν πίσω στα μέρη μας και δεν σταμάτησα ποτέ, έχω φίλους εδώ, έχω το σπίτι.
Φέτος ήρθαν Νέα Μάκρη φίλοι μου που μένουν στη Χαβάη και το LA και ξετρελαθήκαν. Τους άρεσε πάρα πολύ που άτομα όλων των ηλικιών, οικογένειες και παρέες συναθροίζονταν τα βράδια στις ταβέρνες, στον πεζόδρομο. που υπήρχε διάχυτη μια όμορφη ενέργεια συντροφικότητας και αγάπης την οποία που δεν βρίσκεις συχνά στο εξωτερικό.
Πρακτικά ο Μαραθώνας, ειδικά για τον παραθεριστή είναι παράδεισος. Μπορεί να είναι ένα χωριό με όλα τα καλά του, αλλά βρίσκεται μία ανάσα από την πρωτεύουσα. Έχεις τους δυο κόσμους στα πόδια σου.
Ήταν μεγάλη μας χαρά που γνωρίσαμε έναν άνθρωπο τόσο όμορφο εξωτερικά και εσωτερικά. Ευχαριστούμε από καρδιάς για τον χρόνο που μας διέθεσε και για την υπέροχη γνωριμία. Μπορείς να ακολουθήσεις την Ιωάννα Καλαφάτη στο instagram
Η ταινία βγήκε σήμερα στους κινηματογράφους 23 Δεκεμβρίου. Παρακάτω δες το τρέιλερ.
Ευχαριστούμε τον εθελοντή φωτογράφο μας Χάρη Φέτερη για τη φωτογράφιση
Comments