Περπατώντας στα μονοπάτια της μνήμης - Μεσαιωνικός Πύργος Οινόης, Φαράγγι Χαράδρου | Μαραθώνια Μονοπάτια
Έγινε ενημέρωση: 18 Ιαν
Ο εμβληματικός Μεσαιωνικός Πύργος των DeLa Roche, στην Οινόη Μαραθώνα, είναι το σημείο εκκίνησής μας σήμερα, σε υψόμετρο 72μ.. {38.155730338294305, 23.93241327201656}.
Η απόσταση είναι 8 χλμ. και ο χρόνος διάνυσης 4-4,5 ώρες, με τις στάσεις!
*Ο πύργος στέκεται αγέρωχος στην αρχή ενός μονοπατιού που οδηγεί στο φαράγγι της Οινόης. Αυτό καταλήγει στο φράγμα του Μαραθώνα. Τον οικοδόμησαν οι Φράγκοι που ηγεμόνευσαν στο Δουκάτο των Αθηνών. Δημιουργήθηκε το 1205 από τους Σταυροφόρους μετά την κατάκτηση της Κωνσταντινούπολης κατά την Δ΄ Σταυροφορία (1204) και διατηρήθηκε ως την κατάληψη των Αθηνών από τους Οθωμανούς, το 1456 μετά από παρουσία 251 ετών.
Η περιοχή διατηρεί τον αγροτικό της χαρακτήρα, καθώς η γη καλλιεργείται και υπάρχουν πολλά φυτώρια. Ο πύργος βρισκόταν σε σημείο στρατηγικής σημασίας και χρησίμευε στην υπεράσπιση και τον έλεγχο της περιοχής. Κατασκευάστηκε από λίθους και πλίνθους και έχει 11,50 μέτρα ύψος. Διαθέτει τρεις ορόφους, οι οποίοι επικοινωνούν μεταξύ τους με καταπακτές.
Λέγεται ότι υπήρξε εξοχική κατοικία της γαλλικής οικογένειας Δελαρός (ή Ντε λα Ρος) από τη Βουργουνδία που ήρθε στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια της Δ’ Σταυροφορίας, 1204 μ.Χ. Χτίστηκε περίπου το 1250 μ.Χ. από τον ιδρυτή της οικογένειας, Όθωνα Ντε λα Ρος, ο οποίος έγινε άρχοντας του Δουκάτου των Αθηνών, που περιελάμβανε την Αττική, τη Θήβα και τα περίχωρα της.
Ο Πύργος έχει ύψος 11,50 μέτρα και διαθέτει τρεις ορόφους, οι οποίοι επικοινωνούν μεταξύ τους με καταπακτές. Το Δουκάτο των Αθηνών γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη, όταν στέφθηκε δούκας των Αθηνών, ο Γουίδων Ντε Λα Ρος (ή Γκυ Α΄ ντε Λα Ρος) ο οποίος μέσα σε λίγα χρόνια έγινε από τους πλουσιότερους ηγεμόνες της εποχής. Αργότερα, η δύναμη και η επιρροή της οικογένειας αυξήθηκε και στα χρόνια της φραγκοκρατίας ήταν από τις μεγαλύτερες οικονομικές δυνάμεις στα Βαλκάνια και τη Μικρά Ασία. Επέκτειναν την περιουσία τους, αγόρασαν κτήματα στην ανατολική Αττική και είχαν ως υποτακτικούς χιλιάδες χωρικούς. Δεν είναι γνωστό πότε ο πύργος εγκαταλείφθηκε και αν χρησιμοποιήθηκε στις μετέπειτα μάχες των Ελλήνων κατά των Τούρκων, στις οποίες συμμετείχαν και οι απόγονοι της οικογένειας.
Παρά το πέρασμα του χρόνου, συνεχίζει να στέκεται επιβλητικός στον Μαραθώνα, και να θυμίζει την πλούσια ιστορία της περιοχής.
Άπλετος χώρος στάθμευσης των οχημάτων μας, μας περιμένει απέναντι από τα ερείπια του Ρωμαϊκού Βαλανείου, μπροστά από τον Πύργο. Φοράμε τα σακίδιά μας, σφίγγουμε τα κορδόνια στα μποτάκια μας και ξεκινάμε!
Στα 50μ. στρίβουμε αριστερά στον ανηφορικό χωματόδρομο, που θα μας οδηγήσει μετά από 1170μ. στο πλάτωμα με το μεγάλο πεύκο, λίγο πριν είσοδο μας στο φαράγγι, που οδηγεί στο φράγμα της τεχνητής λίμνης του Μαραθώνα.
Πουρνάρια, αγριελιές, πευκάκια, θυμάρια, λαδανιές, ρείκια και σπάρτα, απαρτίζουν το μεγαλύτερο μέρος της χλωρίδας του αναγεννημένου δάσους. Δεξιά μας η μεγάλη σωλήνα της ΕΥΔΑΠ, σαν τεράστιο φίδι, μας δείχνει τον δρόμο.
Με την είσοδό μας στο φαράγγι ο ήχος του γάργαρου νερού φτάνει στ’ αφτιά μας. Το νερό των πηγών της Σταμάτας ανακατεύεται με την παροχή της ΕΥΔΑΠ και δημιουργεί ένα μεγάλο ρυάκι με καθάριο νερό, που φτάνει μέσω του Χαράδρου στον οικισμό του Μαραθώνα και χάνεται στην οπή που βρίσκεται στο Μπέι!
Σκιερά πλατάνια και πικροδάφνες φύονται στις άκρες του ρυακιού και μεγάλα πεύκα γεφυρώνουν το φαράγγι, ως τις απότομες βραχώδεις απολήξεις του.
Ο χωματόδρομος που επισκεύασε η ΕΥΔΑΠ, μετά την μεγάλη καταστροφή του το 2012, είναι ένας όμορφος περίπατος για τους πεζοπόρους και τους ποδηλάτες.
Έχουμε περπατήσει 1.000μ. μέσα στο φαράγγι και στη διχάλα, που συναντούμε, στρίβουμε αριστερά κι αρχίζουμε να ανηφορίζουμε στα περιβόλια της Οικογένειας Γεραμάνη.
Περνάμε δίπλα από το κουφάρι του FIAT 500 Giardiniera του 1950 και συνεχίζουμε τον ανήφορό μας.
Μετά από 140μ. ανάβαση, φτάνουμε στο τέλος των χωραφιών και στην αρχή του μονοπατιού, που θα μας οδηγήσει σε 700μ. στην πηγή των βράχων, έχοντας ανέβει από τα 156 στα 257 μ. υψόμετρο.
Το στενό μονοπάτι ανεβαίνει απότομα στην αρχή του ανάμεσα στα πεύκα, ισορροπεί στα βράχια που βρίσκονται ψηλότερα, κατηφορίζει δίπλα στη πευκόφυτη ρεματιά, για να φτάσει με μια ήπια ανηφορική κλίση στον δασικό χωματόδρομο μέσα από την πυκνή βλάστηση. Στο τελευταίο κομμάτι τα πριόνια πιάνουν δουλειά για να κόψουν τα περιττά κλαριά των αγκαθωτών θάμνων που περιορίζουν την πρόσβασή μας.
Ο παλιός δασικός δρόμος τραβερσάρει ήπια την πλαγιά και μας οδηγεί στο πλάι του ελαιώνα πριν την πηγή. Ο τόπος αυτός λόγω της πηγής πρέπει να είχε κατοικηθεί στην αρχαιότητα. Ίχνη αρχαίου πολιτισμού είναι διάσπαρτα παντού!
Το νερό της πηγής πηγάζει μέσα από τα βράχια στην άκρη του ελαιώνα. Ανάλογα με την εποχή το νερό κυλάει είτε προς το φαράγγι της Οινόης, είτε χάνεται στον υδροφόρο ορίζοντα.
Ξεκουραζόμαστε στην πηγή κάτω από τη σκιά των πλατάνων πριν ξεκινήσουμε για να βρούμε το παλιό καλντερίμι.
Oi πυρκαγιές του παρελθόντος έχουν αφήσει το στίγμα τους στην περιοχή. Συναντήσαμε πεύκα που μεγαλώνουν και βλασταίνουν από τη μια μεριά, γιατί η άλλη είναι καμένη και νεκρωμένη. Η φύση αντιστέκεται σε κάθε αντιξοότητα κι απειλή.
Φεύγοντας από τη πηγή περνάμε το μεγάλο ξέφωτο που μας χωρίζει από το δασικό χωματόδρομο, στρίβουμε αριστερά και ακολουθούμε πορεία προς τη Σκάρπα και το Νοτιά. Συνεχίζουμε να ανεβαίνουμε ως τα 337μ., έχοντας διανύσει ακόμη 1300 μ. Από το σημείο αυτό που συναντιόνται δύο δρόμοι αρχίζουμε τον κατήφορο μας.
Η κάθοδος προς τη ρεματιά, που κόβει τον δρόμο μας, είναι απότομη, οι πέτρες γλιστρούν και χρειάζεται μεγάλη προσοχή, ειδικά αν υπάρχει υγρασία στο έδαφος και τα βράχια.
Λίγο ανέβασμα πάλι και βγαίνουμε στο πρώτο ξέφωτο, απ’ όπου θα αφήσουμε το δρόμο μας για να συναντήσουμε το καλντερίμι. Ήδη βλέπουμε το ίχνος του στο βουνό απέναντί μας, όπως κατεβαίνει από τη μεριά της Σταμάτας. Βρισκόμαστε στα 286μ. υψόμετρο κι έχουμε περπατήσει ακόμη 430μ., αφήνοντας πίσω μας το ξέφωτο και μπαίνοντας στο θαμνότοπο αριστερά μας, ακολουθώντας ένα ίχνος μονοπατιού, μέσα στα πουρνάρια, τις λαδανιές, τα θυμάρια και τους αγκαθωτούς θάμνους.
Περπατάμε για 300μ. έχοντας αριστερά μας την μικρή κορυφή του λόφου και ξαφνικά το χαμένο στους αιώνες καλντερίμι εμφανίζεται μπροστά μας. Οι καλοχτισμένες πέτρες προς τη μεριά της μικρής χαράδρας και της ρεματιάς, το κρατούν καλοδιατηρημένο για να το διαβούν οι πεζοπόροι.
Καλοφτιαγμένο από έμπειρους μαστόρους κάποιας άλλης εποχής, περιμένει τους νεοέλληνες να το αναδείξουν και να το αξιοποιήσουν. Να αναδείξουν και τις βραχογραφίες των παππούδων μας και των προπάππων μας, που σκάλισαν τα ονόματά τους, τις χρονολογίες και τα σκίτσα τους, σε όλη τη διαδρομή.
Με μια πολύ μικρή κλίση το καλντερίμι, τραβερσάρει την πλαγιά του λόφου προς την Οινόη και χωρίς να το καταλάβεις, βρίσκεσαι μετά από 1870μ. στον ελαιώνα του Παππά.
Από εδώ έχεις δύο επιλογές. Η πρώτη είναι να διασχίσεις τον ελαιώνα με βόρεια πορεία, αριστερά, και να συναντήσεις το χωματόδρομο που οδηγεί στην είσοδο του φαραγγιού της Οινόης ή να ακολουθήσεις πορεία προς τ’ ανατολικά και παίρνοντας το ίχνος του δρόμου στην άκρη του ελαιώνα, να οδηγηθείς μέσω του δύσβατου μονοπατιού μετά από 630μ. στο άνω μέρος του τριεπίπεδου χωραφιού.
Ακολουθούμε την άκρη του χωραφιού ως το χαμηλότερο επίπεδό του και παίρνουμε την γιδόστρατα που σε 400 μ. θα μας φέρει στον Μεσαιωνικό Πύργο και το τέλος της διαδρομής μας.
Μια ακόμη διαδρομή των Μαραθώνιων Μονοπατιών έφτασε στο τέλος της.
Θέλω θερμά να ευχαριστήσω για την παρέα και την βοήθεια, σ’ αυτή την ιδιαίτερα απαιτητική διαδρομή, τους Ανδρέα Αληφέρη και Δημήτρη Δαμκαλή, φίλους και συνοδοιπόρους!
Περικλής Θ. Βυλτανιώτης
Συνοδός Βουνού
*Πηγή: ΜΗΧΑΝΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ...