Πεζοπορώντας στα βήματα του αρχαίου ημεροδρόμου Φειδιππίδη | Μαραθώνια Μονοπάτια
Έγινε ενημέρωση: 4 Νοε 2023
Μετά τη μάχη του Μαραθώνα, το 490 π.Χ., ο Αθηναίος ημεροδρόμος Φειδιππίδης έτρεξε στην Αθήνα για να ενημερώσει για τη μεγαλειώδη νίκη. Οι διαδρομές την εποχή εκείνη, προς και από την πεδιάδα του Μαραθώνα, ήταν μέσα από μονοπάτια του ορεινού όγκου της Πεντέλης.
Αν και υπάρχουν απλές εικασίες και δεν έχει διευκρινιστεί ακόμη ποια διαδρομή ακολούθησε ο Φειδιππίδης, τα Μαραθώνια Μονοπάτια, με αφετηρία και τέρμα το Αρχαιολογικό Μουσείο στο Βρανά Μαραθώνα (τέρμα οδού Πλαταιών), χάραξαν μια διαδρομή που ανεβαίνει από το λόφο Αγριλίκι (558 μ.) και κατεβαίνει από το λόφο Σκάρπα (573 μ.) και την αφιέρωσαν σ’ αυτόν.
Το Αρχαιολογικό Μουσείο Μαραθώνα περιέχει στις αίθουσές του, εκθέματα που μαρτυρούν την ιστορία χιλιάδων χρόνων αυτού του τόπου. Αξίζει όποιος επιλέξει να περπατήσει αυτή τη διαδρομή να επισκεφτεί το Μουσείο, το υπόστεγο με τους Μεσοελλαδικούς Τύμβους και τον Τύμβο των Πλαταιέων. Αφήνουμε λοιπόν τ’ αυτοκίνητά μας στο χώρο στάθμευσης του Μουσείου και ακολουθώντας την οδό Ευγενίου Παναγοπούλου στρίβουμε στον πρώτο χωματόδρομο δεξιά. Ο ανηφορικός χωματόδρομος θα μας φέρει στον περίβολο του Μεταβυζαντινού εξωκλησιού του Αγίου Δημητρίου.
Το εκκλησάκι είναι χωρισμένο σε δύο επίπεδα, που ξεχωρίζουν την παλαιά από την μεταγενέστερη κατασκευή. Αξίζει τον κόπο να το επισκεφτούμε και να ανάψουμε ένα κερί ή να δούμε τη θέα του κάμπου που απλώνεται μπροστά μας.
Από εδώ ξεκινά στην ουσία η διαδρομή μας. Ο δασικός δρόμος περνάει μέσα από ένα πανέμορφο πευκοδάσος, το μόνο κομμάτι δάσους που έμεινε ανέγγιχτο από τις πυρκαγιές των τελευταίων 25 ετών. Γρήγορα όμως η δροσιά του δάσους και το θρόισμα του αέρα που περνά μέσα από τις φυλλωσιές, θα δώσει τη θέση του στους θάμνους, τα δενδράκια και τα φρύγανα, που αναγεννήθηκαν μετά την καταστροφική πυρκαγιά του 2009.
Πευκάκια, πουρνάρια, αγριελιές, κουμαριές, σπάρτα, θυμάρια, θρούμπια, φασκομηλιές, λαδανιές, σφάκες, ασφόδελοι, ορχιδέες, φριτιλάριες, ανάλογα με την εποχή, μας κάνουν παρέα στην ανηφορική διαδρομή μας. Ξεχωριστή αναφορά θα κάνω στις άγριες λεβάντες, που έχουν φυτρώσει παντού και χαρίζουν αρμονία στο βλέμμα μας και γεμίζουν αρώματα την όσφρησή μας.
Όσο ανεβαίνουμε τόσο η θέα του κάμπου, του όρμου του Μαραθώνα και της γύρω περιοχής γίνεται ορατή. Από κάποιο σημείο και μετά βλέπεις ως την Εύβοια και τις βορειοδυτικές Κυκλάδες.
Ο φιδωτός χωματόδρομος κινείται πάνω από τη χαράδρα του ρέματος της Ραπεντώσας, η οποία χάσκει δεξιά μας όσο ανεβαίνουμε. Στα 2,7 χλμ. συναντάμε μια διασταύρωση, ακολουθούμε δεξιά πορεία. Αριστερά ο δρόμος καταλήγει σε παλιά νταμάρια μαρμάρου. Το ίδιο κάνουμε και στην επόμενη διασταύρωση στα 150 μ. Από εδώ η αριστερή πορεία, μας οδηγεί στην κορυφή του Αγριλικιού.
Έχοντας περπατήσει 3,4 χλμ. έχουμε φτάσει στο υψηλότερο σημείο της διαδρομής μας, 260μ. υψόμετρο. Από εδώ ο δρόμος κατηφορίζει πλέον προς το φράγμα της Ραπεντώσας. Ο κύριος όγκος της Πεντέλης και η κοιλάδα της Ραπεντώσας είναι στο οπτικό μας πεδίο.
Γρήγορα φτάνουμε στο τεχνητό φράγμα της Ραπεντώσας, που κατασκευάστηκε το 2004 προκειμένου να συλλέγει τα νερά των τριών ρεμάτων που διατρέχουν την κοιλάδα, της Ντάρδιζας, της Βαθιάς Χούνης και της Ραπεντώσας.
Μετά τις καταστροφικές πυρκαγιές του 1995 μεγάλος όγκος νερού κατέβαινε από τη χαράδρα της Ραπεντώσας προς την πεδιάδα του Μαραθώνα και προκαλούσε πλημμύρες και καταστροφές. Η δημιουργία του φράγματος έδωσε λύση στο μεγάλο αυτό πρόβλημα.
Πίσω από το φράγμα έχει δημιουργηθεί ένας υδροβιότοπος με μια μικρή λίμνη στην οποία φτάνουν τα νερά των ρεμάτων, προτού καταλήξουν στα βράχια πριν το φράγμα και χαθούν στον υδροφόρο ορίζοντα.
Αφού ξεναγηθούμε στο φράγμα, κατηφορίζουμε προς τον μικρό καταρράκτη που σχηματίζουν τα νερά της υπερχείλισης της λίμνης και πατώντας πάνω στις τοποθετημένες πέτρες.
Συνεχίζουμε για λίγο την πορεία μας κατά μήκος της ρεματιάς της Ραπεντώσας, ως την πεσμένη καμάρα του πέτρινου γεφυριού, που γεφύρωνε κάποτε το ρέμα. Η διαδρομή μας ως το παλιό γεφύρι περνά αρκετές φορές μέσα από την κοίτη του ρέματος, αλλάζοντας συνεχώς όχθη, σύμφωνα με την κίνηση του νερού.
Στα νερά της ρεματιάς θα συναντήσουμε εκατοντάδες γυρίνους, μικρά βατράχια και σε σημεία με στάσιμα νερά γόνους ψαριών. Οι πλαγιές της ρεματιάς είναι πευκόφυτες, ενώ στις όχθες φύονται πλατάνια.
Επιστρέφουμε στο φράγμα από την ίδια διαδρομή και ανηφορίζουμε πλέον από τον χωματόδρομο στην βορινή πλευρά του. Έχουμε πάρει το δρόμο της επιστροφής. Ένας κούκος μας δείχνει το μονοπάτι που πρέπει να ακολουθήσουμε μέσα στους πυκνούς θάμνους και τα πευκάκια.
Περνάμε το υψομετρικό σημείο, που πάνω του αναγράφεται η λέξη Βρανάς και συνεχίζουμε έχοντας δεξιά τη ρεματιά και τη χαράδρα της Ραπεντώσας.
Σε αυτό το ύψος της ρεματιάς συναντάμε και τα μικρά ανασχετικά φράγματα που φτιάχτηκαν στις αρχές της δεκαετίας 1990-2000, τα οποία έχουν μπαζωθεί από τις φερτές ύλες κι έχουν δημιουργήσει μικρές πράσινες οάσεις. Η δημιουργία του μεγάλου φράγματος περιόρισε τον ρόλο τους, αλλά ποτέ την χρησιμότητά τους.
Έχουμε περπατήσει ήδη 7,7 χλμ. όταν συναντάμε τον δασικό χωματόδρομο που ανηφορίζει από το μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου Βρανά. Ο δρόμος έχει περιοριστεί σε πλάτος από την συνεχή αυτοφυόμενη βλάστηση και σε μερικά σημεία μοιάζει με μονοπάτι.
Σε αυτό το σημείο της διαδρομής είναι εμφανές και το παλιό υδραγωγείο που μετέφερε το πηγαίο νερό στο Βρανά και τον κάμπο του Μαραθώνα. Περνά χαμηλότερα από το δρόμο και χάνεται λίγο πριν την μεγάλη κατηφόρα για το μοναστήρι.
Η θέα προς τη χαράδρα από αυτή τη μεριά της διαδρομής είναι πιο άμεση και μπορούμε να δούμε τη κοίτη της ρεματιάς στο βάθος της.
Έχοντας φτάσει στο ψηλότερο σημείο πριν την κατηφόρα, βλέπουμε ξανά μπροστά μας τον όρμο του Μαραθώνα, το ακρωτήριο της Κυνόσουρας και τον Νότιο Ευβοϊκό. Το μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου Βρανά είναι κοντά μας.
Σε λιγότερο από δέκα λεπτά βρισκόμαστε κάτω τον τοίχο αντιστήριξης της μεταβυζαντινής εκκλησίας του Αγίου Γεωργίου, που δεσπόζει ολόλευκη πλάι στα βράχια. Οι παλιοί κάτοικοι της περιοχής και των Μεσογείων, έχουν να λένε για τις θαυματουργές ιδιότητες της εικόνας του Αγίου Γεωργίου, που μεταφερόταν από σπίτι σε σπίτι όταν υπήρχαν άρρωστοι, για τη γιατρειά τους. Το μοναστήρι κτισμένο τον 12ο μ.Χ. αιώνα, ερειπώθηκε με το χρόνο κι επισκευάστηκε το 1960 κι έκτοτε κατοικείται από μοναχές.
Έχουμε περπατήσει 8,4χλμ. φτάνοντας στην είσοδο του Μοναστηριού. Η περασμένη ώρα δεν μας επιτρέπει να το επισκεφτούμε.
Συνεχίζουμε σε ασφάλτινη διαδρομή, οδός Αγίου Γεωργίου, προς το Αρχαιολογικό Μουσείο.
Ο δρόμος περνά ανάμεσα σε υπαίθριες καλλιέργειες κηπευτικών και λουλουδιών, ελαιώνες, θερμοκήπια και κατοικίες. Η ύπαρξη πολλών υπόγειων και καλής ποιότητας υδάτων που έρχονται από την Πεντέλη, καθιστά την περιοχή του Βρανά ιδανική για κάθε καλλιέργεια. Η άντλησή τους γίνεται μέσω γεωτρήσεων.
Στα 9,3χλμ. θα συναντήσουμε δεξιά μας το μονοπάτι, που μέσα από την κοίτη του σχεδόν εξαφανισμένου ρέματος θα μας οδηγήσει λίγο πριν το Μουσείο. Κινούμαστε δίπλα στην περίφραξη του αρχαιολογικού χώρου ως τον ασφάλτινο δρόμο. Έχουμε φτάσει σχεδόν στον τερματισμό.
Διανύοντας μια απόσταση 9,9 χλμ. ανεβαίνοντας και κατεβαίνοντας δύο λόφους, συναντώντας ένα φράγμα, μια πολύβουη από τα κοάσματα των βατράχων λίμνη, περπατώντας μέσα στα αέναα κινούμενα νερά μιας ρεματιάς, έχοντας μαζέψει μοναδικές εικόνες, φτάνουμε στο τέλος της διαδρομής!
Τα Μαραθώνια Μονοπάτια γέμισαν ακόμη μέρα μας με υπέροχες εμπειρίες!
Φεύγοντας δεν ξεχνάμε να επισκεφτούμε την HoneyFarm της Οικογενειακής Μελισσοκομίας Αποσπόρη, επί της οδού Αγίου Γεωργίου, για να γευτούμε τις υπέροχες γεύσεις των μελιών της.
Περικλής Θ. Βυλτανιώτης
Συνοδός Βουνού
Κυριακή 22 Οκτωβρίου στις 10:00 - Πεζοπορία στο πεδίο της Μάχης του Μαραθώνα
Κυριακή 5 Νοεμβρίου στις 10:30 - Πεζοπορία στα βήματα του Φειδιππίδη
Οι πεζοπορίες διοργανώνονται στα πλαίσια του εορταστικού μήνα Αυθεντικού Μαραθωνίου Δρόμου (40 χρόνια)
