Τα Ζώα Συντροφιάς ως θεραπευτές των Ηλικιωμένων
Έγινε ενημέρωση: 30 Νοε 2020
Τα τελευταία είκοσι με τριάντα χρόνια, η συμβολή των ζώων συντροφιάς στη
βελτίωση της σωματικής και ψυχικής υγείας των ανθρώπων είναι καταλυτική.
Φυσικά, πέρα από τα ζώα συντροφιάς για θεραπευτικούς σκοπούς, επίσης
χρησιμοποιούνται ευρέως τα άλογα, τα κουνέλια, τα ψάρια, τα χάμστερ και τα
ωδικά πουλιά. Εντούτοις σε αυτό το άρθρο θα επικεντρωθούμε ιδιαίτερα στα ζώα
συντροφιάς.
Υπάρχουν διάφορες θεωρίες οι οποίες στηρίζονται στη λογική ότι τα ζώα έχουν
μοναδικές ιδιότητες που μπορούν να συμβάλλουν ή να επιταχύνουν την θεραπεία. Παράλληλα, η ίδια η παρουσία τους και η ενασχόληση με την ευζωία τους μπορεί να συμβάλλει σημαντικά στην αλλαγή συμπεριφοράς αλλά και στην υιοθέτηση ενός πιο θετικού τρόπου σκέψης και αντιμετώπισης των προκλήσεων της ζωής.
Η θεραπεία με τη βοήθεια των ζώων (animal assisted therapy) είναι πλέον μια
αξιόπιστη επιστημονική μέθοδος θεραπείας που έχει να επιδείξει ολοένα και
αυξανόμενα ευεργετικά οφέλη όχι μόνο για τους ηλικιωμένους αλλά και για τους
αρρώστους, τα άτομα ΑΜΕΑ, τα παιδιά κτλ.
Η θεραπεία με τη βοήθεια των ζώων περιλαμβάνει την εισαγωγή ενός ζώου
συντροφιάς, κατάλληλα εκπαιδευμένου το οποίο πληροί συγκεκριμένα κριτήρια,
στο άμεσο περιβάλλον ενός ατόμου ή μιας ομάδας. Όταν λέμε συγκεκριμένα
κριτήρια, για παράδειγμα θα πρέπει να παρουσιάζει μια ήρεμη ιδιοσυγκρασία, να
είναι φιλικό, δεκτικό στην επαφή και στην αγκαλιά και ισορροπημένο. Εννοείται
πως πρωτίστως έχουν τεθεί συγκεκριμένοι στόχοι επίτευξης και υπάρχουν
μετρήσιμα αποτελέσματα. Η θεραπεία με τη βοήθεια των ζώων διενεργείται από
εκπαιδευμένους επιστήμονες (ιατρούς, ειδικούς στο χώρο ψυχικής υγείας,
κτηνιάτρους αλλά ακόμα και από ειδικά εκπαιδευμένους εθελοντές).
Έτσι σήμερα χρησιμοποιούνται ζώα συντροφιάς ως θεραπεία σε ηλικιωμένους που είτε βρίσκονται σε οίκους ευγηρίας είτε διαμένουν μόνοι τους. Σχετικές μελέτες δείχνουν πως η παρουσία τους συμβάλλει στη μείωση των αρνητικών
συναισθημάτων, του άγχους και της κατάθλιψης. Πιο συγκεκριμένα, η ενασχόληση με ένα ζώο συντροφιάς (χάιδεμα, φροντίδα, βόλτα) κινητοποιεί τα ηλικιωμένα άτομα σε διανοητική και σωματική άσκηση, αυξάνει το αίσθημα της υπευθυνότητας και της χρησιμότητας, αυξάνει την κοινωνική αλληλεπίδραση, ενεργοποιεί τη μνήμη, αποτρέπει το αίσθημα μοναξιάς και απομόνωσης και φυσικά αποτελεί πηγή παρηγοριάς. Έρευνες έχουν δείξει πως η συμβίωση με ένα κατοικίδιο συμβάλλει στη μείωση της πίεσης και του καρδιακού ρυθμού, και μειώνει την πιθανότητα εγκεφαλικών.
Η ύπαρξη ενός τετράποδου συντρόφου μέσα στο σπίτι μειώνει σημαντικά το αίσθημα μοναξιάς και έχει πολλαπλά, ορατά οφέλη τόσο στη διανοητική, όσο και στη σωματική και ψυχική υγεία του ηλικιωμένου.
Δυστυχώς ενώ στις Ηνωμένες Πολιτείες, στην Αυστραλία, στον Καναδά αλλά και
στην Ευρώπη παρόμοια προγράμματα εφαρμόζονται εδώ και χρόνια σε οίκους
ευγηρίας αλλά και σε δημόσια και ιδιωτικά νοσοκομειακά ιδρύματα, στη χώρα μας
υπάρχει ακόμα αρκετή δυσπιστία και οι υπάρχουσες δομές δεν υποστηρίζουν
συνήθως την οργάνωση και εφαρμογή τέτοιων θεραπευτικών παρεμβάσεων.
Ποιο είναι όμως το πιο κατάλληλο κατοικίδιο για έναν ηλικιωμένο;
Σαφώς και ένας ενήλικος τετράποδος σύντροφος ή ένα κατοικίδιο μεγαλύτερης
ηλικίας είναι πιο κατάλληλο για έναν ηλικιωμένο. Μπορεί ένας συνταξιούχος να
διαθέτει περισσότερο χρόνο να ασχοληθεί με ένα κατοικίδιο αλλά αυτό δεν
σημαίνει πως διαθέτει την απαιτούμενη ενέργεια να αναλάβει ένα δραστήριο,
υπερκινητικό ζώο που απαιτεί μεγάλες βόλτες και αρκετές ώρες παιχνιδιού ή ένα
ζωηρό κουτάβι. Το πιο σημαντικό από όλα όμως, είναι ο ηλικιωμένος που θα
αποφασίσει να υιοθετήσει ένα ζώο, να έχει εξασφαλίσει ποιος θα αναλάβει την
φροντίδα του σε περίπτωση που ο ίδιος ασθενήσει σοβαρά ή ακόμα και σε
περίπτωση που φύγει ξαφνικά από την ζωή.
Τι λένε όμως οι οικείοι του ηλικιωμένου; Δυστυχώς συχνά επικρατεί η άποψη πως ένας ηλικιωμένος δεν μπορεί να φροντίσει
ένα ζώο. Πως καλύτερα να ανησυχεί μόνο για την δική του φροντίδα και όχι για ένα
ζώο. Πως απολαμβάνει την μοναξιά του, πως δεν έχει ανάγκη συντροφικότητας πια,
πως θέλει την ησυχία του και άλλες παρόμοιες στερεοτυπικές πεποιθήσεις. Έτσι
συχνά, αρκετοί ηλικιωμένοι συναντούν τη σθεναρή αντίδραση των κοντινών τους
ανθρώπων όταν αποφασίζουν να υιοθετήσουν ένα κατοικίδιο.
Όμως είναι απαραίτητο να κατανοήσουμε πως ένας ηλικιωμένος έχει την ανάγκη να νιώθει
ενεργό και χρήσιμο μέλος της κοινωνίας. Επίσης σε αυτή την ηλικία, ελλοχεύει η
κατάθλιψη και τα αρνητικά συναισθήματα, καθώς και η απαισιοδοξία για το
μέλλον. Συνεπώς τα κοντινά πρόσωπα των ηλικιωμένων, θα πρέπει
να ενθαρρύνουν τη συγκατοίκηση με ένα κατοικίδιο, όχι φυσικά για να καλύψουν
την δική τους απουσία, αλλά με απώτερο σκοπό την ευημερία του αγαπημένου
τους προσώπου.
Δεδομένων των ευεργετικών επιδράσεων των κατοικίδιων στους
ανθρώπους της τρίτης ηλικίας, όπως αναλύθηκαν και παραπάνω, μήπως θα έπρεπε
το κράτος να διερευνήσει πιο επισταμένα την οργάνωση και εφαρμογή θεραπευτικών προγραμμάτων σε οίκους ευγηρίας αλλά και σε νοσοκομειακά
ιδρύματα που φιλοξενούν και περιθάλπουν ηλικιωμένους;
Αγγελική Μπαζίγου Εθελόντρια Φιλοζωικού Σωματείου Μαραθώνα "Η Κοίτη"
Υιοθέτησε ένα ενήλικο αδέσποτο. Δες εδώ τη λίστα με τα σκυλάκια!