Υπάρχουν φλαμίνγκο στο Σχινιά;
Ο Σχινιάς, ο οποίος αποτελεί προστατευμένη περιοχή (Natura 2000), είναι ο μεγαλύτερος παράκτιος υγρότοπος της Αττικής και αποτελεί μέρος ανάπαυσης και διατροφής για τα διαβατικά πτηνά. Στον Εθνικό Πάρκο Σχινιά έχουν παρατηρηθεί περισσότερα από 240 είδη πτηνών. Ένα από τα είδη πτηνών που επισκέπτονται τον δήμο μας κι όμως είναι τα φλαμίνγκο!
Τα φλαμίνγκο ή φοινικόπτερα συναντώνται σε όλο τον κόσμο και έχουν χαρακτηριστικό ροζ φτέρωμα. Είναι ψηλά, λεπτά και έχουν γαμψή μύτη. Υπάρχουν παγκοσμίως 6 είδη φοινικόπτερων.
Το όνομα φλαμίνγκο προέρχεται από την πορτογαλική ή ισπανική λέξη "flamengo", που σημαίνει "αυτός που έχει το χρώμα της φλόγας". Παρόμοιο νόημα έχει και η ελληνική λέξη "φοινικόπτερος" που σημαίνει "αυτός που έχει φτερά στο κόκκινο χρώμα του αίματος"
Τα φλαμίνγκο τρέφονται κυρίως με γαρίδες, άλγη, και υδρόβια φυτά. Τοποθετούν το κεφάλι τους ανάποδα στο νερό, ανοίγουν το στόμα τους και το φιλτράρουν 4 φορές το δευτερόλεπτο ώστε να μείνουν στο στόμα τους μόνο τα άλγη και τα καρκινοειδή! Τα καρκινοειδή περιέχουν ένα καροτενοειδές (αξανθίνη) το όποιο δίνει το έντονο ροζ χρώμα στα φλαμίνγκο.
Ωστόσο, υπάρχει ένα εξαιρετικά σπάνιο φλαμίνγκο χρώματος μαύρου, το οποίο εθεάθη σε Περιβαλλοντικό Κέντρο της Κύπρου. Η εξαίρεση αυτή φαίνεται να οφείλεται σε γενετική ανωμαλία, κατά την οποία παράγεται περισσότερη ποσότητα μελανίνης με αποτέλεσμα τα φτερά του να έχουν μαύρο χρώμα.
Τα φλαμίνγκο είναι εξαιρετικά ανθεκτικά πλάσματα, ζουν έως και 50 χρόνια στην φύση ενώ στην αιχμαλωσία έως 80 χρόνια. Ζουν σε τεράστιες ομάδες εκατομμυρίων το οποίο αποτελεί «ασπίδα» προστασίας από τους θηρευτές τους, όπως ύαινες και τσακάλια, τα οποία, λόγω μαζικότητας, δεν μπορούν να εστιάσουν στην ομάδα για να επιτεθούν.
Γιατί στέκονται τα φλαμίνγκο στο ένα τους πόδι;
Ο αστράγαλος των φλαμίνγκο έχει την ιδιαιτερότητα να κλειδώνεται σε ένα συγκεκριμένο σημείο. Αυτό τους δίνει την δυνατότητα να μην χρησιμοποιούν την μυϊκή τους δύναμη κατά την στάση αυτή. Οπότε, στέκονται στο ένα τους πόδι απλά για να... ξεκουραστούν!
Το ήξερες ότι...
Τα φλαμίνγκο, λόγο της σκληρής επιδερμίδας τους, αποτρέπουν τα εγκαύματα και έτσι μπορούν να πίνουν καυτό νερό.
Επίσης, αν δε βρουν πόσιμο γλυκό νερό, έχουν την ικανότητα να φιλτράρουν το θαλασσινό νερό μέσω ενός συστήματος αδένων στο κεφάλι τους, αφαιρώντας το αλάτι και αποβάλλοντάς το από τη ρινική τους κοιλότητα, πίνοντας εν τέλει γλυκό νερό!
Παράγουν τα φλαμίνγκο γάλα;!
Όλα τα είδη φλαμίνγκο είναι μονογαμικά. Τα θηλυκά γεννούν ένα αυγό το χρόνο την καλοκαιρινή περίοδο, το οποίο τοποθετούν στην κορυφή ενός λοφίσκου από χώμα. Οι γονείς στη συνέχεια το κλωσούν εναλλάξ. Κατά τους δύο πρώτους μήνες ζωής των νεογνών, τα μικρά πίνουν γάλα από τους γονείς τους. Οι γονείς λόγο της ορμόνης προλακτίνης, έχουν αδένες κατά μήκος του λαιμού τους οι οποίοι εκκρίνουν ένα κόκκινο υγρό γεμάτο θρεπτικά συστατικά για το νεογνό. Αυτό το υγρό περιέχει λίπος, πρωτεΐνη και ερυθρά αιμοσφαίρια τα οποία δίνουν το ροζ χρώμα στο πτέρωμα των νεογνών.
Σε συνθήκες αιχμαλωσίας, τα φλαμίνγκο που δεν είναι τα ίδια γονείς παράγουν αυθόρμητα γάλα αν ακούσουν τσιρίδες νεογνών. Τα φλαμίνγκο και τα περιστέρια είναι τα μοναδικά πτηνά που παράγουν γάλα.
Και όμως ναι! Τα φλαμίνγκο έρχονται Σχινιά!
Στην συνέντευξή μας με την Βιολόγο Μαρία Τριβουρέα, την οποία την ευχαριστούμε θερμά για τον χρόνο της, του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Πάρκου Σχινιά, Μαραθώνα, Υμηττού και Νοτιοανατολικής Αττικής, αναφέρθηκαν πολύ ενδιαφέρουσες πληροφορίες για τα φοινικόπτερα στην Ελλάδα τα οποία καταγράφονται παρακάτω.
Στον Σχινιά παρατηρούνται νεαρά άτομα του είδους Phoenicopterus roseus (Ευρωπαϊκό φλαμίνγκο) κατά την περίοδο διαχείμανσης, τον Νοέμβριο - Γενάρη αλλά και κατά την μετανάστευσή τους, τον Απρίλιο και τον Οκτώβριο. Τα φλαμίνγκο αυτά είναι συνήθως μεμονωμένα νεαρά άτομα τα οποία δεν αναπαράγονται στην Ελλάδα και καθώς είναι μικρής ηλικίας έχουν ακόμη το αρχικό γκρίζο χρώμα τους.
Η Ελλάδα αποτελεί τόπο διαχείμανσης και μετακίνησης για τα φλαμίνγκο. Συγκεκριμένα, αναπαράγονται στην Ισπανία, Γαλλία, Ιταλία, Βόρεια Αφρική και στην Τουρκία. Τα είδη των φλαμίνγκο που μεταναστεύουν, μεταναστεύουν για να βρουν καλύτερες καιρικές συνθήκες, τροφή και κατάλληλα σημεία για αναπαραγωγή.
Γενικά είναι δύσκολη η αναπαραγωγή των φλαμίνγκο στην Ελλάδα λόγο των συνθηκών αλλά και εξαιτίας της ευαισθησίας τους σε ενοχλήσεις από τους ανθρώπους. Γι' αυτό θα πρέπει να κρατάμε αποστάσεις και να χρησιμοποιούμε κιάλια για να τα παρακολουθούμε, καθώς ειδικά τον χειμώνα που ο καιρός είναι πολύ απαιτητικός, το να ξεφύγουν από αυτό που τους ενοχλεί θα τα αναγκάσει να χρησιμοποιήσουν πολύτιμη για την επιβίωσή τους ενέργεια.
Σημαντικό να σημειωθεί ότι στη χώρα μας καταγράφτηκε πρώτη φορά το 2020 πετυχημένη αναπαραγωγή φλαμίνγκο στον Άγιο Μάμα, στην Χαλκιδική (προστατευόμενη περιοχή Natura) με τη γέννηση πάνω από 100 αυγών ! ! !
Στη Μεσόγειο τα τελευταία 30 χρόνια έχει αυξηθεί ο πληθυσμός των φλαμίνγκο χάρη στις συντονισμένες ενέργειες των οικολογικών οργανώσεων και της νομοθεσίας
Η βιολόγος Μαρία Τριβουρέα, κλείνοντας τη συνέντευξη μας αναφέρει: "Χαιρόμαστε για το ενδιαφέρον του κόσμου και θέλουμε να έρχεται να ζει το Εθνικό Πάρκο, τον υγρότοπο, το δάσος και την παραλία αρκεί να σέβεται πάντα τον χώρο στον οποίο βρίσκεται και όλοι μαζί να προσπαθούμε να το διατηρούμε στην καλύτερη κατάσταση".
Τι κάνουμε αν βρούμε ένα τραυματισμένο πτηνό;
Όταν συναντήσουμε ένα τραυματισμένο φοινικόπτερο, ενημερώνουμε την ΑΝΙΜΑ
(2109510075) και τον Φορέα (2106034583). Αν μπορούμε πιάνουμε το πτηνό με προσοχή, το τοποθετούμε σε κιβώτιο με πολλές τρύπες και στη συνέχεια το μεταφέρουμε στην ΑΝΙΜΑ. Τα φλαμίνγκο δεν συνηθίζεται να είναι επιθετικά στον άνθρωπο.
Αξίζει να αναφερθεί η σημαντική δράση του "Αλιευτικού Συλλόγου Η Νέα Μάκρη", που συλλέγει τα δίχτυα των ψαράδων της, και τα ανακυκλώνει σε συνεργασία με την εταιρεία ΕΝΑΛΕΙΑ.
Όσο μπορούμε οι κάτοικοι του δήμου Μαραθώνα, τώρα που έχει ανοίξει και ο καιρός, αν δούμε στη βόλτα μας ή στο κολύμπι μας κάποιο δίχτυ ή παρεμφερή απορρίμματα να τα μαζεύουμε για να προστατεύσουμε τα όμορφα αυτά ζώα αλλά και εμάς!!
Γεωπόνος
Φωτογραφίες: Ευχαριστούμε για το πλούσιο φωτογραφικό υλικό τον εξωτερικό μας συνεργάτη Χρήστο Αλεξόπουλο. | Λοιπές φωτογραφίες: Wix αρχείο